Οι 40 παρθένες έζησαν την εποχή του βασιλέως Λικινίου στην Αδριανούπολη της Θράκης
Σήμερα, Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το εορτολόγιο, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη των 40 παρθένων. Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για τη ζωή των αγίων τεσσαράκοντα παρθένων και του δασκάλου τους, αγίου Αμμούν, πριν το μαρτυρικό τους τέλος.
Αγίες Τεσσαράκοντα Παρθένες και Ασκήτριες και Αμμούν ο διδάσκαλος αυτών
Οι Άγιες και ο δάσκαλός τους Αμμούν, κατοικούσαν στην Αδριανούπολη της Θράκης τον καιρό που ο βασιλιάς Λικίνιος κυριαρχούσε στο ανατολικό κομμάτι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο ηγεμόνας της περιοχής, Βάβδος περίπου το 305 μ.Χ. τις συνέλαβε, διότι ήταν χριστιανές, και τις προέτρεψε να δηλώσουν πίστη στα είδωλα.
Η Κελσίνα, μία εξ’ αυτών, ομολόγησε την πίστη της και τις προσκάλεσε όλες στο σπίτι της μαζί και τον δάσκαλό τους για να προσευχηθούν για το μαρτύριο. Όταν τις ανέκρινε ξανά ο ηγεμών, όλες παρέμειναν σταθερές στην πίστη τους. Λέγεται ότι με την προσευχή τους καταστράφηκαν τα είδωλα και ο ιερέας των ειδώλων ανυψώθηκε στον αέρα και έπειτα βασανίστηκε από πύρινους αγγέλους κι αυτό έδωσε την αφορμή στον Βάβδο να τους σκοτώσει. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη τους την 1η Σεπτεμβρίου.
Τα ονόματα των αγίων παρατίθενται με μια επιφύλαξη γιατί κάποια (π.χ. Χάιδω, Λάμπρω) είναι μεταγενέστερα (16ου- 18ου αιώνα μ.Χ.): Αδαμαντίνη, Αθηνά, Ακριβή, Αντιγόνη, Αριβοία, Ασπασία, Αφροδίτη, Διόνη, Δωδώνη, Ελπινίκη, Ερασμία, Ερατώ, Ερμηνεία, Ευτέρπη, Θάλεια, Θεανώ, Θεανόη, Θεόνυμφη, Θεοφάνη, Καλλιρρόη, Καλλίστη, Κλειώ, Κλεονίκη, Κλεοπάτρα, Κοραλλία, Λάμπρω, Μαργαρίτα, Μαριάνθη, Μελπομένη, Μόσχω, Ουρανία, Πανδώρα, Πηνελόπη, Πολύμνια, Πολυνίκη, Σαπφώ, Τερψιχόρη, Τρωάς, Χάιδω και Χαρίκλεια.
Για τον Αμμούν, ο Βάβδος πρόσταξε να τον κρεμάσουν και να του κάνουν πληγές στα πλευρά, που έπειτα θα του τις έκαιγαν με αναμμένες λαμπάδες και θα του φόραγαν μια πυρακτωμένη περικεφαλαία. Ο Αμμούν όμως, σώθηκε και γι’ αυτό τον οδήγησαν μαζί με τις μαθήτριες του από τη Βερόη (στη σημερινή περιοχή Στάρα Ζαγορά της Βουλγαρίας) στην Ηράκλεια, όπου βρισκόταν ο βασιλιάς Λικίνιος.
Εκεί λέγεται ότι ο βασιλιάς διέταξε να τους ρίξουν στα θηρία. Οι άγιες γυναίκες μαζί με τον διδάσκαλό τους προσευχήθηκαν όρθιες με υψωμένα τα χέρια, τα δε θηρία κατελήφθησαν από ύπνο και δεν τους άγγιξαν. Την ώρα που οι στρατιώτες άναβαν φωτιά για να τις ρίξουν μέσα, προφήτευσαν στον ασεβή Λικίνιο την επικράτηση του Μεγάλου Κωνσταντίνου, τη νίκη του χριστιανισμού και την κατάργηση της ειδωλολατρίας. Κατόπιν σφραγίσθηκαν με το σημείο του σταυρού και δέκα από αυτές πήδησαν αγαλλόμενες μέσα στις φλόγες υμνώντας τον Θεό, ο οποίος εδρόσισε το πυρ. Έτσι, αυτές μεν ετελειώθησαν εν ειρήνη στην πυρά, οκτώ δε αποκεφαλίστηκαν μαζί με τον διδάσκαλό τους Αμμούν. Από τις υπόλοιπες οι δήμιοι άλλες κατέσφαξαν και σε άλλες έβαλαν στο στόμα πυρακτωμένα σίδερα.
Απολυτίκιο
Αθλητών αι χορείαι, δεύτε συνδράμετε και τεσσαράκοντα κόρας μετά Αμμούν ευσεβούς μεγαλύνατε, λαμπρώς πανηγυρίζουσι ότι ενήθλησαν στερρώς τη ασκήσει εν Χριστώ, ρωσθείσαι και λαμπρυνθήσαι πρεσβεύουσαι τω Κυρίω, ελεηθήναι τας ψυχάς ημών.
