Ο Όσιος Γρηγόριος έζησε τον 9ο αιώνα μ.Χ. και καταγόταν από την Ειρηνόπολη της Δεκαπόλεως. Τη χριστιανική ανατροφή του όφειλε πρώτα στη μητέρα του, Μαρία, η οποία με τη ζωντανή της πίστη στον Χριστό, ανέθρεψε τον γιο της, σύμφωνα με τις επιταγές του Ευαγγελίου.
Ο Γρηγόριος έγινε μοναχός και αγωνιζόταν έντονα για ηθική τελειοποίηση. Εκείνο που ιδιαίτερα τον διέκρινε, ήταν η καλλιέργεια της εγκράτειας στον εαυτό του. Τη θεωρούσε απαραίτητη για την καθαρότητα του νου και την ηθική κυριαρχία στη σάρκα.
Και σε όσους τον ρωτούσαν γιατί δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα σ’ αυτήν την αρετή, απαντούσε με τον αιώνιο λόγο της Αγίας Γραφής: «Πᾷς ὁ ἀγωνιζόμενος πάντα ἐγκρατεύεται, ἐκεῖνοι μὲν οὖν ἵνα φθαρτὸν στέφανον λάβωσιν, ἡμεῖς δὲ ἄφθαρτον» (Α’ προς Κορινθίους, θ’ 25).
Καθένας, δηλαδή, που αγωνίζεται, εγκρατεύεται σε όλα, ακόμα και στην τροφή και στο ποτό. Και εκείνοι μεν, οι αθλητές του κόσμου, αγωνίζονται και εγκρατεύονται για να πάρουν στεφάνι που φθείρεται. Εμείς όμως, οι αθλητές του Χριστού, αγωνιζόμαστε για άφθαρτο στεφάνι.
Όμως, δεν αρκέσθηκε μόνο στη μοναχική ζωή. Μετείχε από κοντά στους σκληρούς αγώνες κατά των εικονομάχων βασιλέων. Έκανε πολλά ταξίδια και τελικά εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, στη Μονή του Αγίου Μηνά. Επιδόθηκε σε συγγραφές και πέθανε από βαριά αρρώστια στην Κωνσταντινούπολη το 816 μ.Χ.
Ο Άγιος Πρόκλος υπήρξε άξιος μαθητής του μεγάλου διδασκάλου της Εκκλησίας μας, Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Ο Πατριάρχης Αττικός τον έκανε διάκονο και κατόπιν πρεσβύτερο. Επειδή διακρινόταν για την παιδεία, την αρετή και τη διδακτική του ικανότητα, αγαπήθηκε θερμά απ’ όλους τους θαυμαστές του αξέχαστου διδασκάλου του και υποστηριζόταν απ’ αυτούς για τον Πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης.
Αλλά η αντίδραση του διεφθαρμένου κατεστημένου, ναυάγιζε την υποψηφιότητά του. Αργότερα, ο Πατριάρχης Σισίνιος, το έτος 425 μ.Χ., χειροτόνησε τον Πρόκλο επίσκοπο Κυζίκου.
Λόγω, όμως, των ανωμαλιών της επαρχίας, την επισκοπή κατέλαβε κάποιος Δαλμάτιος. Αλλά ο Πρόκλος, χωρίς να στενοχωρηθεί, εξακολούθησε το κήρυγμα του θείου λόγου στην Κωνσταντινούπολη.
Όταν πέθανε ο Πατριάρχης Μαξιμιανός, το 434 μ.Χ. και αυτοκράτορας ήταν ο Θεοδόσιος ο Β’, στον θρόνο ανέβηκε πανηγυρικά ο Πρόκλος.
Και μάλιστα, πριν ακόμα θάψουν τον Μαξιμιανό. Η πρώτη φροντίδα του Πρόκλου ήταν, η ανακομιδή του ιερού λειψάνου του Χρυσοστόμου από τα Κόμανα στην Κωνσταντινούπολη.
Επίσης, επί του Πατριάρχου αυτού καθιερώθηκε και ο τρισάγιος ύμνος στις εκκλησίες.
Πατριάρχευσε δώδεκα χρόνια και τρεις μήνες και κοιμήθηκε το 447 μ.Χ.
Ακούστε το απολυτίκιο από τον Πρωτοπρεσβύτερο Γρηγόριο Καραλή κληρικό Ιεράς Μητροπόλεως Παροναξίας, Θεολόγο, Καθηγητή Βυζαντινής Μουσικής.
