Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης είναι μεγαλομάρτυρας της Χριστιανικής Εκκλησίας, η μνήμη του οποίου τιμάται στις 8 Φεβρουαρίου. Έζησε στα τέλη του 3ου μέχρι τις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα.
Έτσι, κάθε χρόνο τέτοια μέρα, έχει την ονομαστική του εορτή ο Θεόδωρος και η Θεοδώρα, αν και η πλειονότητά τους γιορτάζει την ημέρα της ανάμνησης του θαύματος των κολλύβων, που αποδίδεται στον Άγιο Θεόδωρο τον Τήρωνα (20 Μαρτίου 2021).
Ο Θεόδωρος ήταν Ρωμαίος στρατιωτικός επί Λικινίου (308-324). Καταγόταν από τα Ευχάιτα κι έζησε στην Ηράκλεια του Πόντου. Πιστός χριστιανός, καθαιρέθηκε από το αξίωμά του, βασανίστηκε και αποκεφαλίστηκε, όταν τεμάχισε χρυσά και αργυρά αγάλματα και τα μοίρασε στους φτωχούς.
Από νεαρή ηλικία ακολούθησε τον δρόμο του στρατιωτικού. Ήταν κάτι που τον γοήτευε, ενώ γνωρίζουμε ότι υπήρξε και αθλητής, κάτι που συνέβαλε περαιτέρω σε αυτήν την απόφασή του. Λόγω των αρετών που ανέπτυξε και των χαρισμάτων που διέθετε, γρήγορα ανήλθε στην στρατιωτική ιεραρχία του ρωμαϊκού στρατού, λαμβάνοντας τον βαθμό του στρατηλάτη, κάτι σαν τον σημερινό στρατηγό. Η φήμη του, για όλους αυτούς τους λόγους, έφτασε γρήγορα και στα αυτιά του αυτοκράτορα Λικινίου, ο οποίος τον κάλεσε για να τον γνωρίσει από κοντά περίπου το 300 μ.Χ.
Γνωριμία με τον Λικίνιο
Ο Λικίνιος μαθαίνοντας πως είναι χριστιανός, πίστεψε πως θα είναι μια καλή ευκαιρία να προσηλυτίσει τον Θεόδωρο στην δική του θρησκεία και με επιστολή που του έστειλε, τον παρότρυνε να θυσιάσουν από κοινού στους θεούς. Ο συνετός και μετρημένος Θεόδωρος αρνήθηκε ευγενικά, επικαλούμενος λόγους σταθερότητος της περιοχής εξαιτίας των πιστών της που είχαν εγκαταλείψει τα είδωλα και πίστευαν στον Χριστό. Του απάντησε πως θα ήταν καλύτερα να τον επισκεπτόταν σε κάποιο του ταξίδι στην Ηράκλεια φέρνοντας μαζί του και τα είδωλα, για να δείξουν ενώπιον του λαού δείγμα ενότητος και μιμήσεως. Ο Λικίνιος εξέλαβε θετικά την πρόταση του Θεοδώρου. Έτσι και επισκέφτηκε την Ηράκλεια.
Το σχέδιο του Θεοδώρου
Στο μυαλό του όμως άλλο σχέδιο είχε ο Θεόδωρος. Αφού τον υπεδέχθη σε μια λαμπρή τελετή, του ζήτησε τα είδωλα με σκοπό να αποδώσει ο ίδιος τιμές σε αυτά. Όταν όμως τα πήρε, τότε τα κατακερμάτισε και τα έδωσε σε φτωχούς ώστε να τα πουλήσουν. Όταν αντιλήφθηκε ο Λικίνιος τι έπραξε ο Θεόδωρος, διέταξε τη σύλληψη του και την ενώπιόν του προσαγωγή. Στους διαλόγους που διασώθηκαν ο Θεόδωρος εμφανίζεται σταθερός υπερασπιστής της πίστεώς του, να αντιστέκεται στην πίεση του αυτοκράτορα να θυσιάσει στα είδωλα, παρά την απειλή για βασανιστήρια. Δεν πτοήθηκε από τις απειλές, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στην φυλακή. Ο Λικίνιος ήταν πραγματικά εξοργισμένος από την συμπεριφορά του Θεόδωρου, διότι θεώρησε τον εαυτό του προσβεβλημένο.
Το μαρτυρικό τέλος του
Ο Θεόδωρος μένοντας αμετακίνητος ουσιαστικά θυσίαζε με μαρτύριο τη ζωή του οδηγώντας την στο τέλος της. Έτσι καθαιρείται άμεσα. Αρχικά τον γδύνουν και εν συνεχεία τον ραβδίζουν με βούνευρα που στην άκρη τους είχαν μολυβένια σφαιρίδια. Ο Θεόδωρος πάλι δεν πτοήθηκε και (όπως μας πληροφορεί ο συναξαριστής του ο Αύγαρος) έτριψαν κεραμίδα πάνω στις κομματιασμένες σάρκες του και τον έριξαν στη φυλακή βάζοντας τα πόδια του στο τιμωρητικό ξύλο, στην ποδοκάκη, που αλλιώς τότε λεγόταν το Κολαστήριο ξύλο. Μετά από επτά ημέρες ο αυτοκράτορας (και αφού δεν ενέδωσε ο Θεόδωρος) διέταξε να τον σταυρώσουν. Του κάρφωσαν χέρια και πόδια και βασάνισαν τον μάρτυρα με τυραννικά πάνω στο κορμί του. Έτσι τον παράτησαν μέχρι την επόμενη, όπου και θα μάζευαν τη σορό του. Ο Αύγαρος όμως τότε αναφέρει ένα μεγάλο θαύμα: ότι ενώ το απόσπασμα πήγε να τον πάρει, τον είδαν πάνω στον σταυρό αρτιμελή. Οι στρατιώτες το ανέφεραν στον αυτοκράτορα και αυτός ζήτησε την εκτέλεσή του. Οι ίδιοι αρνήθηκαν και εκτελέστηκαν. Δεύτερο απόσπασμα τότε πήγε να εκτελέσει τη θέληση του αυτοκράτορα. Ο κόσμος όμως μαθαίνοντας το θαύμα, είχε σπεύσει, με αποτέλεσμα να εμποδίζονται από τις αντιδράσεις του κόσμου οι στρατιώτες. Ο Θεόδωρος τους είπε ότι είναι καιρός να πάει να βρει τον Κύριο. Έτσι οι στρατιώτες τον εκτέλεσαν κόβοντας το κεφάλι του. Ο άγιος παρέδωσε το πνεύμα του στον Θεό στις 8 Φεβρουαρίου του έτους 319 μ.Χ.
Απολυτίκιο
Στρατολογία αληθεί Αθλοφόρε, του ουρανίου στρατηγός βασιλέως, περικαλλής γεγένησαι Θεόδωρε, όπλοις γαρ της πίστεως, παρετάξω εμφρόνως, και κατεξωλόθρευσας, των δαιμόνων τα στίφη, και νικηφόρος ώφθης Αθλητής, όθεν σε πίστει, αεί μακαρίζομεν.
