Αναμένεται παρέμβαση του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, ενόψει της υπογραφής του διατάγματος για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, από τον πρόεδρο της Τουρκίας
Παρέμβαση του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, για το νέο καθεστώς που προσπαθεί να επιβάλει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο ιστορικό μνημείο της Αγίας Σοφίας, αναμένεται απόψε το βράδυ (10/07), μετά και τις καταιγιστικές εξελίξεις στην γειτονική χώρα και την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Ο πρωθυπουργός τοποθετείται στον απόηχο του προκλητικού διαγγέλματος στο οποίο προέβη το βράδυ της Παρασκευής ο πρόεδρος της Τουρκίας, ο οποίος ανακοίνωσε ότι στις 24 Ιουνίου η Αγία Σοφία θα ανοίξει τις πύλες της ως τζαμί για την προσευχή των μουσουλμάνων.
Στις 24 Ιουλίου θα γίνει προσευχή στην Αγία Σοφία
«Θα ανοίξουμε την Αγία Σοφία για προσευχή στις 24 Ιουλίου», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Τουρκίας.
«Η Τουρκία ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί», τόνισε ο Τούρκος πρόεδρος.
Το «τζαμί της Αγίας Σοφίας» θα είναι ανοιχτό σε όλους τους μουσουλμάνους, τους χριστιανούς, σε όλους τους ξένους, είπε ο Τούρκος πρόεδρος.
Ο Ερντογάν χαρακτήρισε την Αγία Σοφία «το μαργαριτάρι της Κωνσταντινούπολης» και πρόσθεσε πως «κατέχει μια ειδική θέση στην καρδιά του τουρκικού έθνους», ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε σε ιστορικά στοιχεία, υποστηρίζοντας ότι «όλοι οι σουλτάνοι συνέβαλαν στη διατήρηση του μνημείου».
Σε ό,τι αφορά τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσείο, ο Τούρκος πρόεδρος ανέφερε πως «κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να γίνει ποτέ, γιατί αντίκειται στο νόμο». Μάλιστα, πρόσθεσε ότι «οποιαδήποτε επαναφορά στο πρότερο καθεστώς [ενν. στη μετατροπή του ναού σε τζαμί] είναι η καλύτερη απάντηση απέναντι στις επιθέσεις που δέχονται οι αξίες μας».
«Θα διατηρήσουμε την κοινή πολιτιστική κληρονομιά της Αγίας Σοφίας», συνέχισε ο Ερντογάν και είπε ότι «το τζαμί θα αγκαλιάσει τους πάντες».
Το σκεπτικό της απόφασης
Το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας, το κορυφαίο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας, ανακοίνωσε σήμερα (10/07) ότι ακύρωσε το κυβερνητικό διάταγμα του 1934, με το οποίο μετατράπηκε σε μουσείο η Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, αποφασίζοντας ότι είναι παράνομο και ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη μετατροπή του μνημείου σε τζαμί, παρά τις διεθνείς προειδοποιήσεις εναντίον μιας τέτοιας ενέργειας.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποδέχθηκε σχετικό αίτημα που είχαν καταθέσει ενώσεις και ακύρωσε την κυβερνητική απόφαση του 1934, μετέδωσε το κρατικό τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε προτείνει τη μετατροπή σε τζαμί της Αγίας Σοφίας, η οποία έχει καθεστώς μουσείου και περιλαμβάνεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Όπως μεταδίδει το ΚΥΠΕ, σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, η οποία είναι ιδιοκτησία του Ιδρύματος Μωάμεθ Πορθητή έχει διατηρηθεί και διασφαλίζεται «από τη νομική μας τάξη» και η Αγία Σοφία έχει παραχωρηθεί στο κοινό για να χρησιμοποιηθεί ως τζαμί κατ’απαίτηση του ιδρύματος. Αναφέρει ακόμη ότι δεδομένου ότι πρόκειται για ακίνητη περιουσία και με βάση τον νομικό κανόνα, η φύση και ο σκοπός της ακίνητης περιουσίας στην ιδρυτική πράξη δεν μπορεί να αλλάξει, ενώ είναι δεσμευτικό το κράτος να διασφαλίσει ότι τα περιουσιακά στοιχεία του ιδρύματος χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τη βούληση του ιδρύματος. Επιπλέον, αναφέρει ότι κατά συνέπεια συνάγεται το συμπέρασμα ότι η ακίνητη περιουσία που ανήκει στο ίδρυμα δεν είναι νομικά δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για άλλο σκοπό εκτός από τζαμί. Προσθέτει ότι ως εκ τούτου η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (του 1934) δεν ήταν σύμφωνη με τον νόμο.
«Εξήχθη το συμπέρασμα ότι η ιδρυτική πράξη το διέθετε ως τζαμί και η χρήση του εκτός αυτού του χαρακτήρα δεν είναι δυνατή νομικώς», αναφέρει το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας.
«Η κυβερνητική απόφαση του 1934 με την οποία τερματίστηκε η χρήση της (Αγίας Σοφίας) ως τζαμί ορίζοντάς την ως μουσείο δεν είναι σύννομη», επισημαίνεται στην απόφαση.
Όπως έγινε γνωστό νωρίτερα, ο Τούρκος πρόεδρος αναμένεται να προβεί στις 20:53 ώρα Ελλάδας την Παρασκευή και σε έκτακτο διάγγελμα προς τον τουρκικό λαό.
Δείτε το προεδρικό διάταγμα:
Με την απόφαση αυτή το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας έκρινε ουσιαστικά ότι το προεδρικό διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ το 1934 δεν έχει ισχύ ανοίγοντας τον δρόμο για την λειτουργία του μνημείο ως τζαμί.
Η υπόθεση συζητήθηκε στις 2 Ιουλίου στο 10 τμήμα του τουρκικού Συμβουλίου της της Επικρατείας (Danistay), σε μία δίκη εξπρές που διήρκησε μόλις 17 λεπτά. Η δίκη αφορούσε μία παλιά προσφυγής του 2016 που έκανε ο, κατά τα άλλα άγνωστος, «Σύνδεσμος Προσφοράς στα Βακούφια, τα Ιστορικά Μνημεία και το Περιβάλλον».
Η UNESCO θα επανεξετάσει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας
Η UNESCO ανακοίνωσε απόψε (10/07) ότι η Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς θα αξιολογήσει εκ νέου το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, αφού ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την ανακήρυξε τζαμί, νωρίτερα σήμερα.
«Είναι λυπηρό που η απόφαση της Τουρκίας δεν ήταν αντικείμενο διαλόγου, ούτε υπήρξε κάποια γνωστοποίηση νωρίτερα», ανέφερε η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Επιμορφωτική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών σε ανακοίνωσή της.
«H UNESCO καλεί τις τουρκικές αρχές να ξεκινήσουν χωρίς καθυστέρηση διάλογο προκειμένου να αποφευχθεί η οπισθοχώρηση από την παγκόσμια αξία αυτής της σπάνιας κληρονομιάς, η διατήρηση της οποίας θα επανεξεταστεί από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς στην επόμενη συνεδρίασή της», πρόσθεσε η διευθύντρια της UNESCO, Οντρεΐ Αζουλέ.
Η Αγία Σοφία είναι ενταγμένη στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο.
Νωρίτερα, μετά την ανακοίνωση του προέδρου Ερντογάν, εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν κοντά στην Αγία Σοφία για να γιορτάσουν την απόφαση. «Αυτοί που την έχτισαν το έκαναν για να λατρεύουν τον Θεό επίσης», δήλωσε ο δάσκαλος Οσμάν Σαριχάν. «Δόξα τω Θεώ, σήμερα επέστρεψε στον αρχικό σκοπό της. Σήμερα θα λατρεύσουμε τον Θεό σε αυτό το τζαμί», πρόσθεσε.
Στο κοινοβούλιο, στην Άγκυρα, οι βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) σηκώθηκαν όρθιοι και χειροκρότησαν ενώ διαβαζόταν το διάταγμα που υπέγραψε ο πρόεδρος Ερντογάν.
