Φαντάσου ότι θα μπορούσες να ταξιδέψεις πίσω στον χρόνο… Κάπου στη δεκαετία του ’60 με τα κομψά συνολάκια και τα αυτοκίνητα που θύμιζαν «όνειρο θερινή νυκτός» ή στη δεκαετία του ’70, με την Αθήνα να βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο στην αμφισβήτηση, στις ιδεολογίες, στο ανατρεπτικό στυλ ή μήπως κάπου στα ’80s που η ανεμελιά και η αλλαγή είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Πώς θα σου φαινόταν αν μπορούσες να το κάνεις μέσα από τα παλιά λεωφορεία της Αθήνας; Αυτά τα ογκώδη οχήματα που κρύβουν πίσω τους μια μεγάλη ιστορία, που αντικατοπτρίζει άγνωστες πτυχές της πόλης μας;
Ο Χάρης Λαζαρόπουλος παρέα με τον αδερφό του Βαγγέλη και την ομάδα τους, έχουν κατορθώσει να σώσουν ένα μεγάλο κομμάτι της λαϊκής ιστορίας της Αθήνας, διασώζοντας και συντηρώντας, παλιά αστικά και υπεραστικά λεωφορεία.
Η αγάπη για τα λεωφορεία
Μια υπέροχη ιστορία κρύβεται πίσω από το μεράκι των αδερφών Λαζαρόπουλου, να σώζουν παλιά Λεωφορεία, να τα συντηρούν ή να τα επισκευάζουν και να μοιράζονται ενδιαφέρουσες πληροφορίες γι’ αυτά μέσα από τις σελίδες τους στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.
Πάμε να πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή…
Ο παππούς τους, με καταγωγή από την Πόλη, βρέθηκε στην Αθήνα, λίγο πριν από τη μεγάλη καταστροφή στη Σμύρνη, μαζί με την οικογένεια του.
Πίσω στην Πόλη, ο παππούς Ευάγγελος Αργυράκης, είχε φοιτήσει στην ιατρική σχολή. Στην Αθήνα, όμως, το πτυχίο του δεν αναγνωρίζονταν και θα έπρεπε να φοιτήσει επιπλέον χρόνια προκείμενου να αποκτήσει επάρκεια.
Μετά την πρώτη «ψυχρολουσία», ο παππούς άλλαξε τα σχέδια του και την επαγγελματική πορεία του. Σε μια Ελλάδα που είχε ακόμα χωματόδρομους και κάρα, η προοπτική να επενδύσει κανείς στη ρόδα και μάλιστα χωρίς ιδιαίτερο ανταγωνισμό ήταν πρόκληση και πρωτοπορία.
Στον Πειραιά κάπου στις αρχές της δεκαετίας του1980. Το δεύτερο Mercedes OF1317 Βιαμάξ της γραμμής του Προφήτη Ηλία περνά τη Γούναρη για να πιάσει την ανηφόρα της Τσαμαδού.
Ασχολήθηκε λοιπόν, με τα λεωφορεία. Αγόρασε το πρώτο του ξύλινο λεωφορείο. Έκανε ένα καλό προξενιό στην αδερφή του, για να βρει ένα καλό συνεργάτη – γαμπρό και φυσικά ήρθε άλλο ένα λεωφορείο.
Μετά τις κακουχίες και τις περιπέτειες της κατοχής, ο παππούς Αργυράκης, έβγαλε ξανά τα λεωφορεία χωρίς όμως να προλάβει να ξαναφτιάξει τη ζωή του. Δύο μέρες αφότου παρέλαβε από το αμαξοποιείο, το δεύτερο λεωφορείο του, το Δεκέμβριο του 1948, έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας κληρονομιά στη γυναίκα του, τις τέσσερις κόρες του και την αδερφή του τα λεωφορεία, δύο ταξί και ένα βενζινάδικο.
Ανάμεσα στις κόρες και η μητέρα των Χάρη και Βαγγέλη Λαζαρόπουλου, η Διονυσία.
Υπηρεσιακά δελτία των αστικών συγκοινωνιών περιοχής Αθηνών, Πειραιώς και προαστείων από τρεις διαφορετικές εποχές:
α) 1956, Εθνική Πανελλαδική Ομοσπονδία Αστικών Λεωφορειούχων – 3ο ΚΤΕΛ: Το δελτίον αναγνωρίσεως με ένδειξη το ερυθρό «Ι» σημαίνει ιδιοκτήτης και ο Οργανισμός Αστικών Λεωφορείων πιστοποιεί ανά μήνα την ελευθέρα πρόσβαση επί των λεωφορείων.
β) 1974 – 1975, ΕΚΤΕΛ: Πιστοποίηση ιδιοκτησίας λεωφορείου υπό του βεβαιούντος προέδρου Φωτίου Μάλλιαρη.
γ) 1981, ΕΑΣ: Δελτίο ταυτότητος ιδιοκτήτριας μισθωμένου από την Ε.Α.Σ. λεωφορείου με την υπογραφή του προέδρου Ιωάννου Γκούνη.
Με πολύ δυναμισμό, οι γυναίκες κατάφεραν να συνεχίσουν να ασχολούνται με αδιανόητες δραστηριότητες, όπως η διαχείριση των λεωφορείων, πηγαίνοντας κόντρα στις προκαταλήψεις της εποχής, που θεωρούσαν ότι αυτή η δουλειά ήταν αντρική υπόθεση. Τα κατάφεραν όμως! Ένας δύσκολος αγώνας επιβίωσης που κατάφεραν να κερδίσουν!
Volvo B615 κατασκευής Ελευθερίου Ελευθεριάδη, στη γωνία των οδών Σύμης και Βαλερίου Στάη. στην Παλαιά Κοκκινιά, τον Μάρτιο του 1958.
Τα δύο αδέρφια Χάρης και Βαγγέλης μεγάλωσαν με ιστορίες για τα παλιά λεωφορεία, με την εικόνα τους, με βόλτες στα υπέροχα αυτά ογκώδη οχήματα, τα οποία είχαν κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα.
Η αγάπη τους για τα Παλιά Λεωφορεία, υπήρχε από γεννησιμιού τους, μπορείς να πεις ότι έρεε στο αίμα τους.
Χάρης και Βαγγέλης Λαζαρόπουλος
Τα αρχοντικά παλιά λεωφορεία
Τα λεωφορεία της παλιάς εποχής, είχαν μια αρχοντιά, στύλ και φινέτσα, αλλά και στοιχεία από το προσωπικό γούστο εκείνων που εργάζονταν στις βιομηχανίες, Βιαμάξ και Σαρακάκη.
Ο σχεδιασμός ήταν προσεγμένος στη λεπτομέρεια από σπουδαίους κατασκευαστές, όπως ο Πέτρος Ταγκαλάκης, ο Ελευθέριος Ελευθεριάδης, ο Εμμανουήλ Βλαβιανός, ο Κωνσταντίνος Ρεντούμης και άλλοι.
Ακόμα και στο εσωτερικό των λεωφορείων, διακρίνονταν λεπτομέρειες, όπως χρώματα ή σχέδια σε υφάσματα πάνω στα καθίσματα. Ήταν ένα είδος λαϊκής τέχνης.
Πειραιάς
Μάλιστα, η εργονομική κατασκευή τους τα έκανε περισσότερο ευρύχωρα σε σχέση με σήμερα.
Η υπόσχεση και η συλλογή με τα Λεωφορεία
Τα παλιά αυτά αρχοντικά λεωφορεία ήταν που λάτρευε η μητέρα των αδερφών Λαζαρόπουλου. Μεγαλύτερη αδυναμία της Διονυσίας, ήταν ένα λεωφορείο Scania, Β7157 “Ελευθεριάδη”, το οποίο αγαπούσε ιδιαιτέρως.
Κάποια στιγμή, μετά από 24 χρόνια λειτουργείας, έφτασε η στιγμή που το Scania έπρεπε να αποσυρθεί. Η μητέρα ήθελα να κρατήσει το Scania, αλλά η μοίρα επιφυλάσσονταν διαφορετική για το ιστορικό όχημα. Και ποια ήταν αυτή; Τα παλιοσίδερα!
Αρχικά, η οικογένεια ήξερε ότι θα γινόταν σχολικό. Κάτι τέτοιο όμως, δεν έγινε ποτέ, όπως ανακάλυψαν τα αδέρφια, στην προσπάθεια τους να το βρουν και στην υπόσχεση που είχαν δώσει μεταξύ τους, να το αγοράσουν και να το «επιστρέψουν» στη μητέρα τους.
Όταν έμαθαν την “κατάληξη” του Scania, έδωσαν υπόσχεση να βρουν, ένα παρόμοιο και μετά από αρκετές προσπάθειες τα κατάφεραν.
Κάπως έτσι, ξεκίνησε η συλλογή παλιών Λεωφορείων και η προσπάθεια τους να σώσουν ένα σημαντικό κομμάτι της λαϊκής παράδοσης.
Το 2007 δημιούργησαν μια σελίδα στο facebook, με το όνομα “Παλιά Ἑλληνικά Λεωφορεῖα / Bus Oldtimers Hellas“, μέσω της οποίας μοιράζονται ιστορικές φωτογραφίες και υλικό.
Ένα blog, με το όνομα busoldtimers.blogspot.com και μια σελίδα στο instagram, με το όνομα busoldtimers_greece, ακολούθησαν.
Event, θέατρα και διαφημίσεις
Τα “Παλιά Ελληνικά Λεωφορεία” απέκτησαν πολλές φορές πρωταγωνιστικό ρόλο, αφού συμμετείχαν σε διαφημίσεις, επιδείξεις και φωτογραφίσεις μόδας, ταινίες μικρού μήκους και θεατρικές παραστάσεις.
Φωτογράφηση μόδας, Δεκέμβριος 2014. Μοντέλο σε Mercedes F580 Βιαμάξ.
Τα μοντέλα των Miro μπροστά από το αυθεντικά ανακατασκευασμένο Scania Vabis BF76 Ρεντούμη και με φόντο ένα Volvo SB756 Σαρακάκη.
Μέσα από αυτές τις συμμετοχές τους, τα λεωφορεία βοηθούν στην αναβίωση εικόνων της παλιάς Αθήνας και σε μεταφέρουν στο παρελθόν, μέσα από ένα γλυκό, νοσταλγικό ταξίδι.
Μπορείς να τα δεις από κοντά;
Αν θέλεις να δεις από κοντά τα Παλιά Ελληνικά Λεωφορεία, μπορείς! Αρκεί να παρακολουθείς τα διάφορα event που διοργανώνονται και παίρνουν μέρος.
Τα “Παλιά Ελληνικά Λεωφορεία” στον Δήμο ΑλίμουΠρόσφατα, για παράδειγμα, εκτέθηκαν στη Μαρίνα Αλίμου, σε μια έκθεση για παλιά οχήματα.
Δείτε την ταινία μικρού μήκους “Τέρμα” του Δημήτρη Μουτσιάκα, στην οποία πρωταγωνιστεί ένα από τα “Παλιά Ελληνικά Λεωφορεία”:
