Το Υπουργείο Δικαιοσύνης αναμορφώνει πλήρως το Κληρονομικό Δίκαιο, καθιερώνοντας προστασία των κληρονόμων από χρέη, ψηφιακές διαδικασίες, γραφολογικούς ελέγχους, δικαιώματα συντρόφων και αυστηρότερο, διαφανές σύστημα εκκαθάρισης
Σε μία από τις σημαντικότερες θεσμικές παρεμβάσεις των τελευταίων ετών προχωρά το υπουργείο Δικαιοσύνης: την πλήρη αναθεώρηση του Κληρονομικού Δικαίου. Το νέο νομικό πλαίσιο αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση εντός των επόμενων μηνών και να ψηφιστεί έως τα τέλη του 2025, με ισχύ από τις αρχές του 2026.
Οι κληρονόμοι δεν θα επωμίζονται τα χρέη
Σύμφωνα με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, οι οφειλές του θανόντος θα εξοφλούνται αποκλειστικά από την κληρονομιαία περιουσία, χωρίς προσωπική ευθύνη των δικαιούχων. Εάν το ύψος των χρεών υπερβαίνει την αξία της περιουσίας, το υπόλοιπο θα διαγράφεται αυτόματα, χωρίς να απαιτείται οικονομική συμμετοχή των κληρονόμων.
Η νομοπαρασκευαστική επιτροπή εισηγείται τη δημιουργία ενός διαφανούς και αυτοματοποιημένου μηχανισμού εκκαθάρισης, ώστε οι διαδικασίες να ολοκληρώνονται ταχύτερα και χωρίς δικαστική εμπλοκή. Οι πιστωτές και το Δημόσιο θα αποζημιώνονται μόνο από το ενεργητικό της κληρονομιάς, ενώ οι κληρονόμοι θα μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στη διαχείριση της περιουσίας, σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο.
Αυστηρότεροι κανόνες για τις ιδιόγραφες διαθήκες
Το νέο πλαίσιο θέτει περιορισμούς στις ιδιόγραφες διαθήκες με σκοπό την ενίσχυση της αξιοπιστίας και της διαφάνειας. Καθιερώνεται υποχρεωτική γραφολογική πραγματογνωμοσύνη πριν από την επικύρωση κάθε ιδιόγραφης διαθήκης και εξετάζεται η δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου διαθηκών, που θα λειτουργεί υπό κρατική εποπτεία.
Κληρονομικά δικαιώματα για συντρόφους εκτός γάμου
Για πρώτη φορά, αναγνωρίζεται δικαίωμα κληρονομικής διαδοχής και στους εκτός γάμου συντρόφους, εφόσον υπάρχει σύμφωνο συμβίωσης ή αποδεδειγμένη μακροχρόνια σχέση. Η ρύθμιση ευθυγραμμίζει την Ελλάδα με τις σύγχρονες ευρωπαϊκές πρακτικές ισότητας.
Προωθούνται επίσης τροποποιήσεις στη νόμιμη μοίρα, δηλαδή στο υποχρεωτικό μερίδιο της περιουσίας που λαμβάνουν τα τέκνα και ο/η σύζυγος. Το υπουργείο εξετάζει αύξηση των ποσοστών και απλούστευση των διαδικασιών, ώστε να περιοριστούν οι διαμάχες και οι προσφυγές στη Δικαιοσύνη.
Η μεταρρύθμιση θα συνοδευτεί από ψηφιακά εργαλεία και νέες ηλεκτρονικές διαδικασίες, όπως πιστοποιητικά μέσω gov.gr και ψηφιακή ταυτοποίηση. Οι δηλώσεις αποδοχής ή αποποίησης, καθώς και οι εκκαθαρίσεις, θα διεκπεραιώνονται εξ ολοκλήρου διαδικτυακά, μειώνοντας κόστος, χρόνο και διοικητικά εμπόδια.
Συνολικά, το νέο Κληρονομικό Δίκαιο φιλοδοξεί να τερματίσει χρόνιες αδικίες, να προστατεύσει τους κληρονόμους και να καθιερώσει ένα απλό, δίκαιο και διαφανές σύστημα διαχείρισης περιουσιών και χρεών στη χώρα.
