Πέθανε η ηθοποιός Ελένη Καρπέτα, σύζυγος του Νίκου Ξανθόπουλου
Υπήρξε ιδρύτρια του Θεάτρου Στοά
Τη θλιβερή είδηση για την γνωστή ηθοποιό και σκηνοθέτιδα, Ελένη Καρπέτα, η οποία ίδρυσε το θέατρο Στοά, έκανε γνωστή ο συνάδελφος της, Ευδόκιμος Τσολακίδης μέσα από τα social media.<
Η Ελένη Καρπέτα γεννήθηκε το 1937 στην Χιλιαδού Φθιώτιδας. Απόφοιτη της σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Το 1971 ίδρυσε με τον ηθοποιό Θανάση Παπαγεωργίου το θέατρο Στοά, στου Ζωγράφου, όπου ανέβασε αρκετά έργα έως το 1974 οπότε και αποχώρησε.
Έπαιξε και σκηνοθέτησε πολλές παραστάσεις του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας και από το 1974 έως το 1986 δίδασκε εκεί την υποκριτική τέχνη. Ζούσε μόνιμα στην Θεσσαλονίκη. Είχε παντρευτεί τον Νίκο Ξανθόπουλο με τον οποίο απέκτησε έναν γιο.
«Πέθανε η Ελένη Καρπέτα. Η πρώτη μου δασκάλα στην σχολή του ΚΘΒΕ» έγραψε ο Ευδόκιμος Τσολακίδης.
Τη θλιβερή είδηση του θανάτου της έκανε γνωστή ο συνάδελφος της, Ευδόκιμος Τσολακίδης μέσα από τα social media.
Πιο συγκεκριμένα, αναρτώντας μια εικόνα της αείμνηστης πια καλλιτέχνιδας ο ηθοποιός και σκηνοθέτης έγραψε χαρακτηριστικά στον προσωπικό του λογαριασμό στο Instagram τα εξής: «Πέθανε η Ελένη Καρπέτα. Η πρώτη μου δασκάλα στην σχολή του ΚΘΒΕ. Τη θυμάμαι με πολλή αγάπη και νοσταλγία αλλά θα ήθελα να τονίσω κάτι που δεν ξέρω γιατί αλλά δεν το γράφουν ούτε το λένε στα αφιερώματα για το συγκεκριμένο θέατρο ή τέλος πάντων το περνάνε στα ψιλά γράμματα: Η Ελένη Καρπετα λοιπόν ίδρυσε το θέατρο Στοά. Αντίο δασκάλα μου».
View this post on Instagram
Για την Ελένη Καρπέτα: Μιά αθόρυβη, σημαντική εργάτρια του θεάτρου
Η ηθοποιός, σκηνοθέτρια και δασκάλα του ΚΘΒΕ που έφυγε από τη ζωή την Κυριακή (17/08) υπήρξε πρωτίστως ενεργή πολίτης και μία από τις χαρακτηριστικότερες μορφές του πολιτισμού της Θεσσαλονίκης
Όλη η μεταμοντέρνα εναλλακτικότητα της Θεσσαλονίκης, στις δεκαετίας του ’80 και ’90, περνούσε τα πρωινά της Κυριακής στο cafe «DeFacto» στην Παύλου Μελά.
Εφημερίδες, καφέδες, τσιγάρα, και αυτό που στη βόρεια Ελλάδα λέμε «μουχαμπέτι»– κάτι μεταξύ κουτσομπολιού, κοινωνικού σχολιασμού, ζύμωσης, ανταμώματος. Στα τραπεζάκια του «DeFacto» έκαναν «μουχαμπέτι» πίνοντας τον κυριακάτικο καφέ τους όσοι ανήκαν στο προοδευτικό πλήθος πόλης – από τον (επιχειρηματία τότε) Γιάννη Μπουτάρη ως τον συγγραφέα Τέλλο Φίλη και από βουλευτές (της ανανεωτικής Αριστεράς), μέχρι τον εμβληματικό τζαζίστα Σάκη Παπαδημητρίου και τον αείμνηστο Άγγελο Κλουντζό, αγαπημένο παιδί της πόλης και ιδιοκτήτη της γκαλερί «Ζεύξις», δύο δρόμους παραπάνω, στην οδό Ζεύξιδος. Στα μάτια όσων τότε ήμασταν παιδιά, και οι «μεγάλοι» μάς έπαιρναν τα πρωινά της Κυριακής στο «DeFacto», όλα είχαν τη μαγεία ενός κόσμου όπου ο πολιτισμός ήταν άρρηκτα συνδεδεμένος με την πολιτική, και αφορούσε –σχεδόν αταξικά– όποιον ενδιαφερόταν να έχει τα αυτιά και τα μάτια του ανοιχτά.
Από το πολυσυλλεκτικό πλήθος του DeFacto δεν έλειπε η σπουδαία Ελένη Καρπέτα – ηθοποιός, σκηνοθέτρια και δασκάλα του ΚΘΒΕ που υπήρξε από τις χαρακτηριστικότερες μορφές του πολιτισμού της Θεσσαλονίκης. Γεννημένη το 1937 στη Χιλιαδού Φθιώτιδας, η Ελένη Καρπέτα, που έφυγε από τη ζωή την Κυριακή (17/08) ήταν απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και συνιδρύτρια (με τον Θανάση Παπαγεωργίου) του Θεάτρου «Στοά» στου Ζωγράφου. Βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974, όπου ξεκίνησε και η επί σειρά ετών συνεργασία της με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος– ως ηθοποιός και σκηνοθέτρια, αλλά και ως δασκάλα της δραματικής σχολής, από το 1974 μέχρι το 1986.
«Το θέατρο και η Θεσσαλονίκη της οφείλουν πολλά»
«Η Ελένη έζησε το θέατρο και την ζωή χωρίς συμβιβασμούς, με ήθος, με σεβασμό στον άλλον, με σεμνότητα αλλά και συγκροτημένη άποψη , σταθερή με επιμονή στις θέσεις της», έγραψε η καλή της φίλη, εικαστικός Έλλη Χρυσίδου, η οποία έκανε γνωστή της είδηση του θανάτου της. «Αγωνίστρια από μικρή ,από τα χρόνια της χούντας αλλά και μετά ,σταθερή στις απόψεις της, δεν υποχώρησε ,δεν χαρίστηκε σε κανέναν και πουθενά! η Ελένη, η Καρπέτα όπως την έλεγα ήταν η Γυναίκα Καλλιτέχνης που γνώρισα όταν γύρισα από τις σπουδές μου στη Γαλλία, που με καθόρισε στην πορεία μου στον δύσκολο χώρο της τέχνης που μου δίδαξε το σημαντικότερο, να μην ξεχνάω ότι καλλιτέχνης είναι αυτός που γνωρίζει, που μαθαίνει, που έχει άποψη και θέσεις που πάνω απ΄όλα όμως στέκει και διεκδικεί αυτό που του ανήκει χωρίς συμβιβασμούς με αξιοπρέπεια και ήθος. Η Καρπέτα είναι ένα μεγάλο κομμάτι, ίσως είναι και το καλύτερο κομμάτι της ζωής μου . Δεν μου είναι εύκολο να το δεχθώ, αλλά σίγουρα η Καρπέτα θα είναι πάντα μαζί μου! Το θέατρο και η Θεσσαλονίκη της οφείλουν πολλά!».
«Βίωσε τις περιπέτειες της Αριστεράς σε όλες τις δραματικές κορυφώσεις της»
Ο φίλος της Ελένης Καρπέτα, Κ.Μ., μοιράστηκε τον δικό του αποχαιρετισμό.
«Είναι πολύ δύσκολο να αποχαιρετάς μιάν ακόμη, σημαντική ηθοποιό, μιάν αναντικατάστατη φίλη και μιάν ακαταπόνητη και αφοσιωμένη εργάτρια του θεάτρου, για πάνω από 65 χρόνια.
Η Ελένη Καρπέτα έφυγε στα 88 της χρόνια σιωπηρά, όπως έζησε, αφήνοντας όμως ένα σημαντικό αποτύπωμα στην θεατρική πορεία του τόπου μας.
Γεννήθηκε το 1937 στην Χιλιαδού Φθιώτιδας, από πατέρα δάσκαλο και οικογένεια που βίωσε τις περιπέτειες της Αριστεράς σε όλες τις δραματικές κορυφώσεις της. Το Καρπετέϊκο αλλά και το Ματικέϊκο (το σόϊ από την μεριά της μητέρας της) διώκονταν ήδη από την δεκαετία του ‘30, ιδιαίτερα μετά το “ιδιώνυμο” του Βενιζέλου. Ο πατέρας της κατακρεουργήθηκε από παρακρατικές ομάδες της Δεξιάς το 1948, στην περιοχή της Τιθορέας. Ο θείος της (κι αυτός δάσκαλος) εκτελέσθηκε το 1944 από τους Γερμανούς, όντας πολιτικός κατάδικος. Οι δύο ξαδέλφες της υπηρέτησαν στον Δημοκρατικό Στρατό και έζησαν, μέχρι τη μεταπολίτευση, στο εξωτερικό ως πολιτικοί πρόσφυγες. Η τρίτη ξαδέλφη της, η Ελένη Βούλγαρη, παράνομη από το 1955, συνελήφθη το 1966 και παρέμεινε στη φυλακή μέχρι το 1974. Η ίδια, η Ελένη Καρπέτα, συνελήφθη, ενώ ήταν ακόμη μαθήτρια, μαζί με την μητέρα της και κρατήθηκε προφυλακισμένη για κάποιους μήνες. Η μητέρα της έμεινε φυλακισμένη μέχρι το 1962, ενώ η Ελένη δικάστηκε και αθωώθηκε, ενώ ήταν ακόμη μαθήτρια της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου.
Σαγηνεύτηκε από την απελευθερωτική “ουτοπία του Θέσπη” παρακολουθώντας, παιδί, τις παραστάσεις των μπουλουκιών, αλλά και τα πρώτα βήματα οργάνωσης Λαϊκού Θεάτρου στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης. Το θέατρο, φάνταζε στα μάτια της σαν την πύλη που οδηγούσε σε απελευθερωμένους τόπους, όπου φωλιάζει η ελευθερία, γαληνεύει η βία και ο τρόμος, δαμάζεται η οδύνη και ο θάνατος και ανθίζει η δημιουργικότητα.
Σπούδασε στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, με πολύ αντίξοες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, δουλεύοντας άλλοτε στο ζαχαροπλαστείο Ρωσσικό, άλλοτε σε εργοστάσιο κατασκευής μπαταριών, αλλά περιστασιακά και στην “Επιθεώρηση Τέχνης” δουλεύοντας ταυτόχρονα στο παράνομο Κ.Κ.Ε. . Όμως τα χρόνια της Δραματικής Σχολής ήταν ιδιαίτερα γόνιμα, της επεφύλαξαν τον γάμο της με τον Νίκο Ξανθόπουλο, που μπορεί να κράτησε λίγο, ωστόσο της χάρισε τον πολυαγαπημένο της γιο Παναγιώτη.
Αν ανατρέξουμε στην θεατρική πορεία από το 1958 και μετά αξίζει να αναφέρουμε την ολιγόμηνη παραμονή στο Θέατρο Τέχνης, τις συνεργασίες της με τους θιάσους της κ. Κατερίνας, του Δ. Μυράτ, του Μίμη Φωτόπουλου, του Κ. Μιχαηλίδη, με το Θέατρο Πορεία του Α. Δαμιανού, κ.α. Το 1965 κλήθηκε από τον Σ. Καραντινό να ενταχθεί στο δυναμικό του Κ.Θ.Β.Ε. , όπου και παρέμεινε μέχρι τον Δεκέμβριο του 1967, οπότε και εκδιώχθηκε για πολιτικούς λόγους. Στα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε με τον θίασο της Μ. Ανουσάκη, αλλά και τον θίασο Τ. Καρέζη-Κ. Καζάκου. Το 1971 ιδρύουν, μαζί με τον Θανάση Παπαγεωργίου, το θέατρο Στοά. Στόχος τους είναι να δημιουργήσουν μια εστία που θα υλοποιούσε το αίτημα για θεατρική αποκέντρωση, θα αναδείκνυε σύγχρονα νεοελληνικά θεατρικά κείμενα αλλά και έργα ξένων δραματουργών, με μια πρωτοπόρα, λιγότερο ρεαλιστική, σκηνική απόδοση και άμεση επικοινωνία με τους θεατές.
Το 1974 η συνεργασία διαλύεται, όμως η Ε. Καρπέτα έχει ήδη αρχίσει να σκηνοθετεί (“Ο λάκκος και η φάβα”, “Πανοραμική θέα μιας νυχτερινής εργασίας”, “Κούτσουρο”, “Ιππείς”), έχει δοκιμαστεί ακόμη μία φορά στην αρχαία τραγωδία (“Τρωάδες” του Ευριπίδη) αλλά και στο σύγχρονο πολιτικό θέατρο (“Άσμα για το σκιάχτρο της Λουζιτάνια” του Π. Βάϊς).
Το 1975 καλείται ξανά από το Κ.Θ.Β.Ε. και εντάσσεται στο δυναμικό του μέχρι το 1992, όπου εργάστηκε ως ηθοποιός, σκηνοθέτης και καθηγήτρια της Δραματικής Σχολής του Κ.Θ.Β.Ε. Μετά την ηθελημένη αποχώρηση της εργάστηκε σποραδικά με το ΔΗΠΕΘΕ Ηπείρου, το ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας, την Πειραματική σκηνή της “Τέχνης” και άλλα σχήματα και παρέμεινε πάντα ενεργή καταθέτοντας προτάσεις για τα πολιτιστικά δρώμενα αλλά και σκέψεις για την ιστορία και την λειτουργία των θεατρικών φορέων.
Υπηρέτησε με συνέπεια όλα, σχεδόν, τα θεατρικά είδη. Από το “μπουλβάρ” ως την αρχαία τραγωδία, από το κωμειδύλλιο ως το σύγχρονο νεοελληνικό έργο, από τον Μακιαβέλι και το κλασσικό δράμα, μέχρι το θέατρο του “παραλόγου”.
Συνεργάστηκε με σημαντικούς σκηνοθέτες όπως ο Σ. Καραντινός, ο Μ. Βολανάκης, ο Σ. Ευαγγελάτος, ο Α. Σολωμός, ο Τ. Μουζενίδης, ο Π. Κατσέλης, ο Θ. Τερζόπουλος, ο Σ. Ντουφεξής, ο Κ. Μιχαηλίδης, ο Μ. Μπούχλης, ο Γ. Μιχαλίδης, ο Κ. Μπάκας, ο Β. Βαφέας, ο Λ. Τριβιζάς, ο Ν. Ραφτόπουλος, ο Ν. Χουβαρδάς, ο Δ. Έξαρχος, η Χ. Κανδρεβιώτου, ο Π. Χαρίτογλου, η Π. Οικονομοπούλου κ.α. αλλά και πολλούς αγαπημένους συναδέλφους της.
Δοκιμάστηκε με επιτυχία σε πάνω από 15 σκηνοθεσίες σε διάφορες θεατρικές σκηνές.
Ο κινηματογράφος και η τηλεόραση την απωθούσαν. Ωστόσο συμμετείχε σε μερικές εμβληματικές ταινίες (Ηλέκτρα, Ψηλά τα χέρια Χίτλερ, Ζορμπάς κ.α.) και σε κάποιες μελοδραματικές και κωμικές παραγωγές, κυρίως για βιοποριστικούς λόγους, ενώ αρνήθηκε κατά καιρούς πολύ σημαντικές προτάσεις .
Ωστόσο, η μεγαλύτερη χαρά της ήταν η διδασκαλία στην Δραματική Σχολή του Κ.Θ.Β.Ε. . Είχε την τύχη να συμβάλλει στην “χρυσή εποχή”, όπου διαμορφώθηκαν πολύ σημαντικά στελέχη του Ελληνικού Θεάτρου. Ανάμεσά τους η Κ Καραμπέτη, η Τ. Λύγαρη. Η Θ. Μπαζάκα, η Α. Παπαδοπούλου, η Ε. Ναζλίδου, η Ρ. Λοϊζίδη, και τόσοι άλλοι. Η εργασία της Ε. Καρπέτα ήταν ιδιαίτερα σημαντική και αναγνωρίστηκε από πολλούς.
Πίστευε πάντα ότι κάθε ηθοποιός θα έπρεπε να πασχίζει ώστε να κατακτήσει μια πολύπλευρη μόρφωση, να διαμορφώνει μια αυτόνομη παρουσία, να μετέχει στα κοινά και να μην γίνεται άθυρμα στις διαθέσεις του θεατρώνη ή ενός δυνάστη σκηνοθέτη ή ακόμη και μιας “κοινά αποδεκτής” πολιτισμικής αντίληψης.
Ωστόσο, πίσω από την εμβληματική παρουσία, την αυστηρότητα του ήθους της, την θηλυκή βεβαιότητα, την ερμηνευτική δεινότητα, την σκηνική ευστροφία, την ιδιαίτερα επεξεργασμένη και μορφοπλαστική εκφορά του θεατρικού λόγου που κατάφερνε να ενσαρκώνει την ψυχή ενός κειμένου, αχνοφαινόταν κάποιες φορές ένα άλλο πρόσωπο. Ξεπρόβαλε η μορφή ενός τρομαγμένου κοριτσιού που προσπαθούσε να καλύψει τα τραύματά του, που πάσχιζε να κρύψει την αγωνία του στα παραπήγματα του Ποδονίφτη και του Γαλατσίου, που θύμωνε και κατέστρεφε, που πείσμωνε, που πικραινόταν για την πορεία της Ανανεωτικής Αριστεράς και αποζητούσε μια δικαίωση, αλλά συντηρούσε μια αδάμαστη προσδοκία για ένα φωτεινό μέλλον δίχως να εξαργυρώνει ποτέ καμμιά πολιτική παρακαταθήκη.
Αυτή η Ελένη με τα πολλά πρόσωπα πρόσφερε απέραντη τρυφερότητα, απόλυτη αποδοχή, αμέριστη και ανιδιοτελή αγάπη, φροντίδα και υποστήριξη στους φίλους της. Όμως πάνω από όλα πιο δυνατή ήταν η απεριόριστη αγάπη για τον γιό της και τον εγγονό της.
Αυτή η Ελένη θα μείνει για πάντα χαραγμένη στην καρδιά μας».
«Διακρίθηκε για το ήθος και το ταλέντο της»
Συλλυπητήριο μήνυμα για τον θάνατο της Ελένης Καρπέτα έστειλε και ο ΣΥΡΙΖΑ.
«Έφυγε από τη ζωή η ηθοποιός και σκηνοθέτρια Ελένη Καρπέτα, η οποία διακρίθηκε για το ήθος και το ταλέντο της και επί δεκαετίες πρόσφερε στο θέατρο και στην υποκριτική τέχνη, μέσα από την παρουσία της και στον ελληνικό κινηματογράφο. Ξεκίνησε την πορεία της από τη σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ενώ συνέβαλε στην ίδρυση του θεάτρου ΣΤΟΑ και για πολλά χρόνια άφησε έντονο το αποτύπωμά της στο ΚΘΒΕ, αναλαμβάνοντας και τον ρόλο της δασκάλας. Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους της»
Την Ελένη Καρπέτα οι οικείοι της θα αποχαιρετίσουν αύριο (19/08) στο αποτεφρωτήριο της Ριτσώνας.
