Οι μωβ μέδουσες (Pelagia noctiluca) εμφανίζουν φέτος
έντονη έξαρση στις ελληνικές θάλασσες, προκαλώντας ανησυχία στους λουόμενους και αυξημένη ετοιμότητα από τις αρμόδιες αρχές, οι οποίες φροντίζουν να εντοπίζουν τις περιοχές που παρατηρούνται οι μέδουσες. Σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, αυτή τη καλοκαιρινή περίοδο υπάρχει έξαρση στις μωβ μέδουσες, ενώ υπάρχουν αναφορές για την παρουσία τους σε Χαλκίδα και βόρεια Εύβοια.
«Η Βόρεια Εύβοια αντιμετωπίζει ήδη σοβαρό πρόβλημα»
Συγκεκριμένα: «η Βόρεια Εύβοια αντιμετωπίζει ήδη σοβαρό πρόβλημα, καθώς λειτουργεί σαν έξοδος του Παγασητικού προς τα ανοικτά. Ο ίδιος ο Παγασητικός συνεχίζει να έχει παρουσία της μέδουσας, κυρίως στις ανατολικές ακτές του. Η έξαρση έχει φτάσει μέχρι και τις Βόρειες Σποράδες, με επιβεβαιωμένες παρουσίες σε Σκιάθο και Σκόπελο».
Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας καλεί όσους κολυμπούν στις παραπάνω περιοχές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς «αυτή τη στιγμή η έξαρση εξαπλώνεται με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς από τους αναμενόμενους». Δείτε live τον χάρτη με τις μωβ μέδουσες.
«Live» ο χάρτης με τις περισσότερες μέδουσες
Οι ειδικοί του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας ανέφεραν ότι οι αρχικές τους εκτιμήσεις για την ένταση της έξαρσης της μωβ μέδουσας στον Παγασητικό Κόλπο και τις γύρω περιοχές ήταν υποτιμημένες και πως η έξαρση εξαπλώνεται με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς από τους αναμενόμενους.
Πότε είναι επικίνδυνο το τσίμπημα
Ένας λουόμενος που είχε «στενή επαφή» με μια μωβ μέδουσα σε παραλία της Εύβοιας, ανέφερε πως ακόμα και 8 μέρες μετά, το σημάδι από το τσίμπημα υπήρχε ακόμα και πως ο πόνος ήταν αφόρητος. «Την περασμένη Πέμπτη, μόλις τελείωσα το τζόκινγκ είπα να κάνω ένα μπάνιο. Μπήκα μέσα στη θάλασσα και με τσίμπησε στους λεμφαδένες κάτω από τη μασχάλη. Ο πόνος ήταν αφόρητος. Βγήκα έξω και αμέσως το χέρι μου άρχισε να φουσκώνει. Πήγα σε ένα μαγαζί που είχε πάγο, γιατί σκέφτηκαν ότι αν βάλω πάγο θα σταματήσω το πρήξιμο. Δεν κάνει να βάλεις πάνω στο τσίμπημα πόσιμο νερό, ξύδι, αμμωνία. Μόνο θαλασσινό νερό και κορτιζονούχο αλοιφή. Έχουν περάσει 8 ημέρες και το σημάδι δεν φεύγει με τίποτα».
Τα συμπτώματα του τσιμπήματος από μωβ μέδουσα
Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Τα συμπτώματα του τσιμπήματος από την μέδουσα μπορεί να είναι πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας, ναυτία, πτώση πίεσης, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, εμετός, διάρροια, σπασμός των βρόγχων, δύσπνοια.
Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως, υπόταση , βράχος φωνής, εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης, έμετος, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Σε περίπτωση που σάς τσιμπήσει μωβ μέδουσα:
- Απομακρύνετε τα τυχόν κολλημένα στο σώμα σας πλοκάμια. Όχι όμως με γυμνά χέρια, διότι αυτό θα οδηγήσει σε κόλλημα των πλοκαμιών στα χέρια και μεταφορά του ερεθισμού εκεί.
- Ξεπλύνετε την περιοχή του τσιμπήματος με άφθονο θαλασσινό νερό. Αν δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος, γεμίστε τη χούφτα σας με άμμο και τρίψτε το σημείο του σώματος που είναι κολλημένα τα πλοκάμια της τσούχτρας. Μη χρησιμοποιείτε γλυκό νερό, διότι μπορεί να ενεργοποιήσει κεντριά που έχουν μείνει στο δέρμα.
- Τοποθετείστε στο σημείο του τσιμπήματος πάγο ή κρύες κομπρέσες. Αυτό περιορίζει τα τοπικά φαινόμενα από το δέρμα.
- Αλείψτε την πάσχουσα περιοχή με κορτιζονούχο κρέμα. Περιορίζει την τοπική φλεγμονώδη αντίδραση και ανακουφίζει γρήγορα από το τσούξιμο και την φαγούρα.
- Πάρτε κάποιο χάπι αντιισταμινικό. Με τα αντιισταμινικά αντιμετωπίζονται συστηματικότερα συμπτώματα όπως ο κνησμός. Η ανάγκη για φάρμακα τέτοιου είδους είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η έκταση του προσβληθέντος δέρματος.
- Τέλος αν τα συμπτώματα είναι έντονα και ιδιαίτερα αν δεν υποχωρούν μετά την εφαρμογή των τοπικών μέτρων, μπορεί να χρειασθεί κάποια ένεση κορτιζόνης. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει οπωσδήποτε να πάτε στο νοσοκομείο ή να επισκεφθείτε κάποιο Κέντρο Υγείας.
Οι μέδουσες των ελληνικών θαλασσών
οι οδηγίες του ΕΟΔΥ
Ας γνωρίσουμε κάποιες από τις μέδουσες που ίσως συναντήσουμε στις ελληνικές θάλασσες:
- Η Chrysaora hysoscella είναι γνωστή και ως μέδουσα πυξίδα. Είναι ένα από είδος που παρατηρείται περιστασιακά στις ελληνικές θάλασσες. Πρέπει να αποφεύγεται η επαφή γιατί μπορεί να προκαλέσει έντονο ερεθισμό.
- Η μέδουσα Cotylorhiza tuberculata, γνωστή και ως σαλούφα είναι ένα είδος μέδουσας που συναντάται συχνά στις ελληνικές θάλασσες και στη Μεσόγειο. Είναι απολύτως ακίνδυνη για τον άνθρωπο.
Συχνά φιλοξενεί μικρά ψαράκια (όπως σαρδέλες ή γαύρους) που προστατεύονται μέσα στα πλοκάμια της. Παίζει θετικό ρόλο στο θαλάσσιο οικοσύστημα, καθώς φιλτράρει το νερό και συμβάλλει στη διατήρηση της ισορροπίας του πλαγκτού. - Η Rhopilema nomadica είναι ένα είδος που παλαιότερα είχε κατανομή μόνο στον Ινδικό και στον Ειρηνικό Ωκεανό. Μέσα από τη διώρυγα του Σουέζ, το είδος αυτό έφτασε στα νερά της Μεσογείου τη δεκαετία του 1970, ενώ στις ελληνικές θάλασσες καταγράφηκε για πρώτη φορά το 2006. Είναι ένα είδος που έχει δημιουργήσει προβλήματα λόγω πληθυσμιακών εξάρσεων σε θαλάσσιες περιοχές της νοτίου Μεσογείου, π.χ. στο Ισραήλ, κυρίως λόγω του ισχυρού της τσιμπήματος.
- Η Pelagia noctiluca, γνωστή και ως μωβ μέδουσα, είναι το είδος στο οποίο αποδίδονται οι πιο συχνές εξάρσεις παρουσίας μεδουσών σε ορισμένες περιοχές.
Αυτά τα φαινόμενα είναι συνήθως τοπικά και πρόσκαιρα, και παρατηρούνται κυρίως την άνοιξη, το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο. Εμφανίζονται ιδιαίτερα σε περιοχές όπου οι πληθυσμοί των φυσικών της θηρευτών, όπως οι τόνοι, οι θαλάσσιες χελώνες και διάφορα είδη ψαριών, έχουν μειωθεί, κυρίως λόγω υπεραλίευσης.
Η παρουσία της ενισχύεται επίσης από αυξημένες θερμοκρασίες νερού, ήρεμες θαλάσσιες συνθήκες, αλλά και από μεταβολές στα θαλάσσια ρεύματα, οι οποίες μπορούν να τη μεταφέρουν μαζικά προς τις ακτές.
