Μια σειρά από σημαντικές αλλαγές που θα οδηγήσουν σε επιπλέον αυξήσεις συντάξεων, αποκατάσταση αδικιών και διορθώσεις επανυπολογισμών προγραμματίζονται για το 2025, επηρεάζοντας 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους.
Συνολικά, 11 ρυθμίσεις αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή μέσα στη νέα χρονιά. Όλες οι λεπτομέρειες αποκαλύπτονται στο ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» της εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος»!
Πώς και πότε θα δοθεί η έξτρα αύξηση στις συντάξεις
Η αύξηση των συντάξεων για το 2025 υπολογίστηκε από την κυβέρνηση με βάση πληθωρισμό 2,7% και ανάπτυξη 2,2% για το 2024. Ο συντελεστής αύξησης προκύπτει από τον μέσο όρο των δύο αυτών ποσοστών, με αποτέλεσμα να καθοριστεί αύξηση 2,4% για το 2025. Ωστόσο, η Τράπεζα της Ελλάδος παρέχει νέα πρόβλεψη, αναφέροντας πληθωρισμό 3% και ανάπτυξη 2,3%, κάτι που ανεβάζει τον συντελεστή αύξησης στο 2,65%. Παρά το γεγονός ότι η διαφορά του 0,25% φαίνεται μικρή, πρόκειται για δικαιούμενο ποσό για τους συνταξιούχους. Αν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος επιβεβαιωθούν, το διορθωτικό ποσοστό θα καταβληθεί με την αύξηση του 2026, όπως ορίζει ο νόμος. Εάν προκύψει περαιτέρω αναπροσαρμογή και από τα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ, τότε η αύξηση για το 2026 αναμένεται να είναι ακόμη υψηλότερη.
Συγκεκριμένα, η βασική αύξηση για το 2026 έχει ήδη υπολογιστεί στο 2,5%, αλλά μαζί με το διορθωτικό, θα ανέλθει στο 2,75%. Για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος που λαμβάνει σύνταξη 900 ευρώ είδε ήδη αύξηση 21,6 ευρώ (2,4%) το 2025, φτάνοντας τα 922 ευρώ. Με την προσαρμοσμένη αύξηση του 2026 στο 2,75%, θα κερδίσει επιπλέον 25 ευρώ, ανεβάζοντας τη σύνταξή του στα 947 ευρώ.
Τα ποσά των νέων συντάξεων χωρίς τον δείκτη
Αντί του δείκτη μισθών, οι συντάξιμες αποδοχές των νέων συνταξιούχων θα αυξηθούν και το 2025 με τον πληθωρισμό. Η αναβολή υπολογισμού των συντάξιμων αποδοχών με τον δείκτη μισθών σημαίνει ότι οι νέες συντάξεις θα είναι κατά τι χαμηλότερες. Ο δείκτης μισθών θα ανέβαζε κατά 5,5% τις συντάξιμες αποδοχές, ενώ με τον πληθωρισμό θα αυξηθούν κατά 2,7%, οπότε η αύξηση που θα περάσει στη σύνταξη θα είναι μικρότερη. Για παράδειγμα με 40 έτη ασφάλισης και συντάξιμο μισθό 2.000 ευρώ, με τον δείκτη μισθών θα διαμορφωνόταν στα 2.110 ευρώ και η ανταποδοτική σύνταξη θα έβγαινε στα 1.055 ευρώ. Μαζί με την εθνική σύνταξη (436,40 ευρώ) η τελική σύνταξη θα διαμορφωνόταν στα 1.491 ευρώ για νέο συνταξιούχο του 2025. Με βάση τον πληθωρισμό όμως τα πράγματα αλλάζουν, καθώς οι συντάξιμες αποδοχές θα διαμορφωθούν στα 2.054 ευρώ, η ανταποδοτική στα 1.027 ευρώ και το τελικό ποσό με την εθνική σύνταξη βγαίνει στα 1.463 ευρώ. Βγαίνει δηλαδή χαμηλότερο κατά 28 ευρώ.
Συντάξεις: Οι 11 αλλαγές
Συνοπτικά οι 11 αλλαγές που έρχονται και αυτές που δρομολογούνται είναι οι εξής:
- Διορθωτική αύξηση στις συντάξεις. Η αύξηση που δόθηκε για το 2025 θα έπρεπε να είναι 2,65%. Το διορθωτικό ποσοστό 0,25% προκύπτει από τις εκτιμήσεις της ΤτΕ και, εφόσον επιβεβαιωθούν, θα πληρωθεί με την αύξηση του 2026, όπως προβλέπει ο νόμος.
- Υπολογισμός νέων συντάξεων. Από το 2025 θα έπρεπε να εφαρμοστεί ο δείκτης με τη μεταβολή μισθών του 2024 για την αύξηση των συντάξιμων αποδοχών, αλλά, επειδή δεν είναι έτοιμος, οι συντάξιμες αποδοχές των νέων συνταξιούχων θα αυξηθούν και το 2025 με τον πληθωρισμό, που σημαίνει μικρότερη αύξηση στην ανταποδοτική σύνταξη.
- Απασχολούμενοι συνταξιούχοι με απαλλαγή από την Εισφορά Αλληλεγγύης. Το υπουργείο Εργασίας, όπως αποκαλύπτει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις», ετοιμάζει νομοθετική ρύθμιση για τους απασχολούμενους συνταξιούχους, που θα λέει ότι όσοι πάρουν προσαύξηση στη σύνταξή τους από τα ένσημα της εργασίας τους, η προσαύξηση αυτή δεν θα υπολογιστεί για την επιβολή κρατήσεων ΕΑΣ.
- Βγαίνει από το συρτάρι το εναλλακτικό σχέδιο για ριζική αναμόρφωση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων με απαλλασσόμενο ποσό και 4 κλίμακες που οδηγούν σε μείωση των κρατήσεων για όλους τους συνταξιούχους.
- Προωθείται αναμόρφωση στις συντάξεις χηρείας, με το βασικό σενάριο να προβλέπει αφενός την επιστροφή σε πολλές δόσεις των επιπλέον ποσών που συνέχισαν να καταβάλλονται σε όσες και όσους δικαιούχους είχαν και δική τους σύνταξη ή εργάζονταν μετά την πρώτη τριετία της σύνταξης χηρείας και αφετέρου τη διατήρηση της ανταποδοτικής σύνταξης στο 70% και τη μείωση της εθνικής στο 35% μετά την τριετία.
- Ετοιμάζεται νέα απόφαση για τους επανυπολογισμούς συντάξεων των συνταξιούχων μηχανιών (ΤΣΜΕΔΕ), μετά την απόφαση του ΣτΕ που ακύρωσε τον επανυπολογισμό που προηγήθηκε με τεκμαρτές και όχι πραγματικές συντάξιμες αποδοχές.
- Εξετάζεται η αύξηση των επικουρικών συντάξεων. Αν πιστοποιηθεί το πλεόνασμα στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του ΕΦΚΑ, όπως φαινόταν μέχρι τον Σεπτέμβριο, του 2024, τότε θα δοθούν αυξήσεις εντός του 2025 και στις επικουρικές συντάξεις. Πέφτουν στα «μαλακά» οι νέες εισφορές για 1,2 εκατ. επαγγελματιών και αγροτών για το 2025, καθώς, αντί να αυξηθούν και αυτές (όπως οι συντάξεις) με τον δείκτη μισθών, θα αυξηθούν λιγότερο, καθώς θα ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός. Πρακτικά, θα έχουν τη μισή αύξηση από αυτήν που θα είχαν με τον δείκτη μισθών.
- Ετοιμάζεται ο ενιαίος κανονισμός ασφάλισης και παροχών στον ΕΦΚΑ. Με τον κανονισμό παροχών όλοι οι ασφαλισμένοι θα έχουν τα ίδια επιδόματα για ασθένεια, μητρότητα, έξοδα κηδείας κ.λπ., με αυξομειώσεις στα ποσά. Με τον κανονισμό ασφάλισης, θα έχουν και ενιαίους όρους ασφάλισης. Για παράδειγμα, στους αμειβόμενους με ημερομίσθιο ο ασφαλιστικός χρόνος είναι «ημερήσιος» και μπορεί να φτάσει και τις 30 ή 31 πλήρεις μέρες τον μήνα.
- Στους μισθωτούς ο ασφαλιστικός χρόνος λογαριάζεται για 25 μέρες, όπως και στους ελεύθερους επαγγελματίες. Επίσης, στους κανόνες θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος στο Δημόσιο απαιτείται 25ετία για πλήρη ή μειωμένη σύνταξη, ενώ στα Ταμεία μισθωτών απονέμεται μειωμένη και με 15ετία.
- Ξεκινά η εφαρμογή του νόμου για την προσαύξηση των συντάξεων των συνταξιούχων που εργάζονται. Το κάθε έτος τούς δίνει ένα μπόνους 0,77% στη σύνταξη, υπολογιζόμενο με βάση τον μισθό που λαμβάνουν ή τις εισφορές που καταβάλλουν, αν είναι ελεύθεροι επαγγελματίες. Για παράδειγμα, με μισθό 1.000 ευρώ για ένα έτος ο εργαζόμενος συνταξιούχος θα έχει αύξηση 8 ευρώ, με δύο έτη 16 ευρώ κ.ο.κ. Προϋπόθεση για την προσαύξηση είναι η διακοπή της απασχόλησης με δήλωση στον ΕΦΚΑ και η υποβολή αίτησης για τον υπολογισμό της προσαύξησης.
- Εξετάζεται και έχει απασχολήσει την κυβέρνηση σε ανώτερο επίπεδο – ένα κούρεμα της προσωπικής διαφοράς ίσως και κατά 50%. Αυτό θα βοηθήσει σημαντικά τους συνταξιούχους που έχουν υπόλοιπο προσωπικής διαφοράς πάνω από 100 ευρώ και για να τη μηδενίσουν και να πάρουν πραγματική αύξηση στη σύνταξη μπορεί να περιμένουν ως και το 2030. Αν τελικώς υιοθετηθεί κάποια πρόταση, αυτό θα φανεί μετά το καλοκαίρι.
Πώς προκύπτουν ο εκτιμήσεις για την έξτρα αύξηση στις συντάξεις και τι θα γίνει αν πέσουν έξω;
Η εκτίμηση προκύπτει από τα στοιχεία που περιλαμβάνει η έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ) για τη νομισματική πολιτική που δημοσιεύτηκε στις 20 Δεκεμβρίου. Η ΤτΕ βλέπει την ανάπτυξη στο 2,3% για το 2024 (αντί 2,2% που λέει το οικονομικό επιτελείο) και τον πληθωρισμό στο 3% (αντί 2,7%). Αυτές οι εκτιμήσεις σημαίνουν πως στις συντάξεις φαίνεται ότι κλειδώνει διορθωτική αύξηση για το 2025 που θα είναι της τάξης του 0,25%. Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις της ΤτΕ το ερχόμενο φθινόπωρο, η διορθωτική αύξηση θα δοθεί το 2026. Αν πέσει έξω η ΤτΕ, τότε δεν θα δοθεί διορθωτική αύξηση.
