Τις πρώτες μαρτυρίες για την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου έχουμε κατά τον 5ο αιώνα, γύρω στην εποχή που συνεκλήθη η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος στην Έφεσο (451), που καθόρισε το Θεομητορικό δόγμα και έγινε αιτία να αναπτυχθεί η τιμή στο πρόσωπο της Θεοτόκου.
Για πρώτη φορά φαίνεται ότι συνεστήθη στα Ιεροσόλυμα την 13η Αυγούστου και λίγο αργότερα μεταφέρθηκε στις 15 του ιδίου μηνός.
Είχε δε γενικότερο θεομητορικό χαρακτήρα, χωρίς ειδική αναφορά στο γεγονός της Κοιμήσεως.
Ονομάζετε «Ημέρα τῆς Θεοτόκου Μαρίας».
Η σύνδεση της εορτής αυτής με την Κοίμηση της Θεοτόκου έγινε στον περίφημο ναό της Παναγίας που βρισκόταν στην Γεθσημανή, το «ευκτήριο του Μαυρικίου». Εκεί υπήρχε και ο τάφος της.
Αυτός ο ναός πολύ σύντομα πήρε τον χαρακτήρα του μεγαλύτερου Θεομητορικού προσκυνήματος.
Λόγω της ακτινοβολίας του, η πανήγυρις του κατά την 15η Αυγούστου γρήγορα θα διαδοθεί σ’ ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο, σε Ανατολή και Δύση, σαν εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Ιστορικές Πηγές
Χρειάζεται εδώ να σημειώσουμε ότι οι αυθεντικές ιστορικές πηγές, τα Ευαγγέλια και τα άλλα βιβλία της Καινής Διαθήκης, δεν μας διέσωσαν πληροφορίες για τον προ του Ευαγγελισμού και για τον μετά την Ανάληψη του Κυρίου βίο της Θεοτόκου.
Πρόθεση των Ιερών συγγραφέων ήταν να αφηγηθούν τον βίο και το σωτηριώδες έργο του Χριστού και ό,τι άμεσα συνδεόταν με Αυτόν.
Ήθελαν να ικανοποιήσουν την ευλαβή περιέργεια ή τα ιστορικά ενδιαφέροντα των αναγνωστών τους.
Η παράδοση όμως της Εκκλησίας διέσωσε από στόματος σε στόμα διάφορες πληροφορίες που αφορούσαν στον βίο της Θεοτόκου.
Αυτές αναφέρονται κυρίως τις προ της συλλήψεως του Κυρίου και μετά την Ανάστασή Του.
Αργότερα διάφοροι ευλαβείς, κατά το πλείστων, συγγραφείς περιέλαβαν τις πληροφορίες αυτές και τις ανέπτυξαν.
Ειδικά το γεγονός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου αφηγείται, εκτός των άλλων, και μία διήγηση, που φέρεται από το όνομα του αγαπημένου μαθητή του Κυρίου, του Ιωάννου.
Η Κοίμηση Της Θεοτόκου
Η Παναγία μετά την Ανάληψη του Χριστού πηγαίνει καθημερινώς στο ζωοδόχο μνήμα και προσεύχεται.
Μία Παρασκευή ο Αρχάγγελος Γαβριήλ παρουσιάζεται μπροστά της και την χαιρετά:
ΧΑΙΡΕ, Η ΓΕΝΝΗΣΑΣΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΗΜΩΝ.
Ο ΚΥΡΙΟΣ ΑΚΟΥΣΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΣΟΥ ΚΑΙ ΘΑ ΑΦΗΣΗΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΘΑ ΠΟΡΕΥΘΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΖΩΗΝ ΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗΝ ΚΑΙ ΑΔΙΑΔΟΧΟΝ.
Η Θεοτόκος επιστρέφει στον οίκο της, θυμιά και προσεύχεται στον Χριστό να της στείλει τον Ιωάννη και τους λοιπούς Αποστόλους, για να παρασταθούν στον θάνατό της.
Η προσευχή της εισακούεται και πρώτος φθάνει, αρπαγής από νεφέλη, ο Ιωάννης.
Εντός λίγου επί νεφελών και οι λοιποί Απόστολοι, οι διεσπαρμένοι στα πέρατα του κόσμου.
Την Κυριακή έρχεται με την απαστράπτουσα Δόξα Του και με χιλιάδες Αγγέλους ο Κύριος να παραλάβει την ψυχή της Μητρός Του.
Εκείνη ευλογεί τους Αποστόλους και τον κόσμο. Δέεται για την Σωτηρία όλων και αφού λαμβάνει την υπόσχεση ότι:
ΠΑΣΑ ΨΥΧΗ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΟΥ ΜΗ ΚΑΤΑΙΣΧΥΝΘΗΙ, ΑΛΛ’ ΕΥΡΗΙ ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΙΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΙΝ ΚΑΙ ΠΑΡΡΗΣΙΑΝ ΚΑΙ ΕΝ ΤΩΙ ΝΥΝ ΑΙΩΝΙ ΚΑΙ ΕΝ ΤΩΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙ
Παραδίδει την Αγία Της ψυχή στα χέρια του Υιού Της.
Το Πανάγιο Σκήνωμα της Θεοτόκου
Οι Απόστολοι περιπτύσσονται το σκήνος και ψάλλοντας μεταφέρουν την κλίνη με το σώμα για ταφή.
Ένας Εβραίος ονόματι Ιεφωνίας ορμά και επιχειρεί «κατά τῆς κλίνης».
Όμως Άγγελος Κυρίου με «ξίφος πυρός» αποκόπτει τα χέρια του από των ώμων, που μένουν κρεμασμένα στην κλίνη.
Αυτός μετανοεί και κολλιούνται πάλι τα χέρια του, ενώ οι Απόστολοι ανενόχλητοι συνεχίζουν την εκφορά.
Το σκήνος θάπτεται σε καινό μνημείο στην Γεθσημανή, μεταξύ του όρους Μόριον και του όρους των Ελαιών. Εκεί ενταφιάζεται μέσα σ’ ένα λαξευτό τάφο.
χαράδρα Γεθσημανή ιερό σκύνωμα παναγίας
Η Μετάσταση της Θεοτόκου
Ο Απόστολος Θωμάς και σε αυτή την περίσταση απουσίαζε από την σύναξη των άλλων Αποστόλων.
Κατά την ιστορία, την οποία βεβαιώνει η παράδοση, έφτασε μετά από τρεις ημέρες.
Παρακάλεσε τους άλλους Αποστόλους να τον συνοδεύσουν ως τον τάφο, για να προσκυνήσει το Άγιο σώμα Της Θεοτόκου.
Έτσι κι έγινε, αλλά όταν άνοιξαν τον τάφο, μεγάλη κατάπληξη και θαυμασμός τους κυρίευσε όλους.
Το σώμα έλειπε και στο μνήμα κείτονταν μόνο το σεντόνι που είχαν τυλίξει το σώμα της Παναγίας.
Η Παναγία αναστήθηκε και σωματικά αναλήφθηκε από την γη στους ουρανούς.
Την Τρίτη όμως ημέρα «μετετέθη …ἐν Παραδείσῳ».
πηγη ekklisiaonline.gr
