Το καλοκαίρι είναι επίσημα εδώ και τα μπάνια στη θάλασσα έρχονται για να σου προσφέρουν στιγμές δροσιάς και χαλάρωσης. Τι γίνεται όμως όταν στην θάλασσα παραμονεύουν κίνδυνοι, όπως οι μέδουσες; Το καλοκαίρι του 2022 αναμένεται, όπως και την περσινή χρονιά, μεγάλη έξαρση της μωβ μέδουσας (Pelagia noctiluca) στις ελληνικές θάλασσες, γι’ αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις σωστές οδηγίες για πρώτες βοήθειες, που αφορούν στο συγκεκριμένο είδος.
Μωβ μέδουσα στις ελληνικές θάλασσες
Η πληθυσμιακή έξαρση της μωβ μέδουσας στο Αιγαίο έχει ξεκινήσει από το 2020 και φέτος οι ελληνικές θάλασσες αναμένεται να έχουν πρόβλημα με το συγκεκριμένο είδος, το οποίο θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών στη Μεσόγειο. Το τσίμπημά της είναι ιδιαίτερα επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχει. Το συγκεκριμένο είδος αναγνωρίζεται από τα τα 4 κύρια και τα 8 πιο μακριά πλοκάμια, από το διάστικτο «καπέλο» και το μωβ εσωτερικό, ενώ συνήθως έχει διάμετρο 6 με 10 εκατοστά. Όσο είναι νεαρή, το χρώμα της είναι πορτοκαλί-καφέ, ενώ όταν ενηλικιώνεται παίρνει το πορφυρό-μωβ χρώμα.
Τα συμπτώματα από το τσίμπημα μωβ μέδουσας
Η επαφή με τη μωβ μέδουσα και τους νηματοκύστες της, προκαλούν ερεθισμό, ερυθρότητα, πρήξιμο, κάψιμο, αλλά κάποιες φορές και σοβαρές δερμονεκρωτικές και νευροτοξικές επιδράσεις, ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Πιο συγκεκριμένα, τα πιθανά συμπτώματα:
- Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας
- Ναυτία
- Χαμηλή πίεση
- Ταχυκαρδία
- Κεφαλαλγία
- Εμετός
- Διάρροια
- Βρογχόσπασμος
- Δύσπνοια
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστούν υπόταση, εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα, εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επικοινωνίας και συνείδησης. Τότε επιβάλλεται η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Τι πρέπει να κάνεις (και τι όχι) αν σε τσιμπήσει μωβ μέδουσα
Ο μύθος με το ξύδι και την αμμωνία
Για τη μείωση της έντασης και της διάρκειας του πόνου, υπάρχουν διάφορες μέθοδοι όπως παυσίπονα, ζεστό νερό και παγοκύστες. Αντίθετα με ό,τι ισχύει για άλλα είδη μεδουσών, στη συγκεκριμένη περίπτωση το ξύδι που χρησιμοποιείται για να αποτρέψει την απελευθέρωση περαιτέρω δηλητηρίου κάτω από το δέρμα δεν ενδείκνυται.
Το ξύδι, όπως και το γλυκό νερό, το οινόπνευμα, η αμμωνία δεν βοηθάνε στο συγκεκριμένο είδος. Aντίθετα επιδεινώνουν την κατάσταση και τον πόνο. Η συγκεκριμένη μέδουσα αδρανοποιείται με ελαφρύ, αλκαλικό διάλυμα (μαγειρική σόδα διαλυμένη σε αντίστοιχη ποσότητα θαλασσινού νερού) και όχι με όξινο.
Αναλυτικά τι να κάνεις αν σε τσιμπήσει μωβ μέδουσα:
- Πλένουμε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβουμε την περιοχή του τσιμπήματος.
- Αν είναι διαθέσιμο, εφαρμόζουμε ένα μίγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κυτάρρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα.
- Χρησιμοποιούμε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια μας) για να αφαιρέσουμε το μείγμα της μαγειρικής σόδας καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα μας.
- Εφαρμόζουμε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό, θα πρέπει να είναι μέσα σε σακούλα ή κάποιο άλλο περίβλημα, όπως ένα ύφασμα ή μπλουζάκι.
- Ελέγξτε αν υποχώρησε ο πόνος, κι αν είναι ανάγκη ξαναβάλτε πάγο για άλλα 5-15 λεπτά.
- Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό για να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδεις κρέμες (όπως π.χ. 3-4% λιδοκαΐνη και υδροκορτιζόνη).
Τι να μην κάνεις αν σε τσιμπήσει μωβ μέδουσα
- Mην τυλίγεις το σημείο τσιμπήματος σφιχτά με επιδέσμους
- Μην χρησιμοποιείς ξύδι
- Μην χρησιμοποιείς γλυκό νερό
- Μην χρησιμοποιείς οινόπνευμα
- Μην χρησιμοποιείς αμμωνία
Χρήσιμες συμβουλές
Σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας πριν επιλέξεις πού θα πας για μπάνιο, καλό θα ήταν να κοιτάξεις τον καιρό και τους ανέμους. Στόχος είναι να υπάρχουν αντίθετοι με την φορά της παραλίας, άνεμοι. Π.χ. αν η παραλία είναι νότια, τότε για να μειώσεις την πιθανότητα να συναντήσεις μέδουσες, οι άνεμοι πρέπει να είναι βόρειοι.
Αν υπάρχει έντονο πρόβλημα με τις μωβ μέδουσες σε μια παραλία, μην ρισκάρεις να κολυμπήσεις και να έχεις πάντα κάποια αντισταμινική κρέμα μαζί σου ή κάποια κορτιζονούχα αλοιφή που μπορείς να προμηθευτείς από οποιοδήποτε φαρμακείο.
Σε καμία περίπτωση μην βγάλεις έξω από τη θάλασσα μια μέδουσα για να την θάψεις στην άμμο. Απλά θα μεταφέρεις το πρόβλημα στην παραλία, με κίνδυνο να την πατήσει κάποιος τυχαία. Στο inaturalist.org (η πλατφόρμα έχει εφαρμογή και για ios και android) μπορείς να ανεβάσεις μια φωτογραφία από τη μέδουσα, την ημερομηνία που την είδες και την ακριβή τοποθεσία, ώστε να ενημερώνεται ο ειδικός google χάρτης που έχει δημιουργηθεί για αυτόν τον σκοπό.
*Αυτό το άρθρο έχει μόνο πληροφοριακό χαρακτήρα και δεν έχει σκοπό την παροχή ιατρικής συμβουλής. Το spicynews12.eu δεν ευθύνεται για οποιεσδήποτε πιθανές συνέπειες από οποιαδήποτε θεραπεία, άσκηση, διατροφή, εφαρμογή φαρμάκων ή οποιαδήποτε άλλη παρόμοια ενέργεια που προκύπτει από την ανάγνωση ή την παρακολούθηση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτό το άρθρο. Πριν από την εφαρμογή οποιασδήποτε θεραπείας, παρακαλείστε να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας ή άλλον φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας.
