Τι σημαίνει η φράση «Τα Άγια τοις Αγίοις» ;
Ο ιερέας, αφού προσέλθει στην αγία Τράπεζα και κοινωνήσει, προσκαλεί και τους άλλους. Όμως δεν επιτρέπεται σε όλους η κοινωνία των αγίων μυστηρίων. Γι᾿ αυτό και ο ιερέας δεν τους προσκαλεί όλους. Αλλά, αφού πάρει στα χέρια του τον ζωοποιό άρτο και τον υψώσει, προσκαλεί μόνο τους αξίους να κοινωνήσουν. Και το φωνάζει:
-Τα άγια τοις αγίοις.
Είναι σαν να λέγει: Να, αυτός είναι ο άρτος της ζωής. Ελάτε να μεταλάβετε. Όχι όμως όλοι: Αλλά μόνο όποιος είναι άγιος. Γιατί τα άγια επιτρέπονται μόνον στους αγίους. Αγίους εδώ δεν εννοεί τους τέλειους σε αρετή, αλλά και εκείνους που αγωνίζονται να φθάσουν σε κάποια βαθμίδα πιο ψηλή· έστω και αν δεν έφθασαν ακόμη. Γιατί και αυτοί που αγωνίζονται, δεν εμποδίζονται να μετέχουν των αγίων μυστηρίων.
Για να αγιάζονται. Και από αυτή την άποψη θεωρούνται και αυτοί άγιοι. Και η Εκκλησία λέγεται όλη αγία· και ο μακάριος απόστολος γράφοντας προς ολόκληρη χριστιανική κοινότητα λέγει: «Αδελφοί άγιοι, κλήσεως επουρανίου μέτοχοι» (Εβρ. 3,1). Άγιοι ονομάζονται οι πιστοί, επειδή κοινωνούν το σώμα και το αίμα του Αγίου, δηλαδή του Χριστού. Και είναι πράγματι μέλη του ιδίου σώματος. Σάρκα από τη σάρκα Του. Οστά από τα οστά Του.
Άμα είμαστε ενωμένοι μαζί Του, και διατηρούμε αρμονική επικοινωνία μαζί Του, κοινωνώντας παίρνομε την αγιοσύνη του Χριστού που είναι η Κεφαλή, και η Καρδιά της Εκκλησίας. Ενώ άμα αποκοπούμε από την ολότητα του αγίου Σώματός Του, και κοινωνούμε, μάταια μετέχομε στα άγια μυστήρια.
* * *
Τι είναι εκείνο που αποκόπτει τα μέλη (τους πιστούς) από το σώμα του Χριστού; Τα αμαρτήματά μας! Ναί τα αμαρτήματά μας στέκονται εμπόδιο ανάμεσα σε μας και στον Χριστό. Και μας χωρίζουν (Ησαίου 59,2). Και λοιπόν; Κάθε αμαρτία νεκρώνει τον άνθρωπο; Όχι βέβαια! Αλλά μόνον οι θανάσιμες αμαρτίες. Οι αμαρτίες «προς θάνατον»! «Υπάρχει όμως και αμαρτία μη «προς θάνατον», μη θανάσιμη, λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης (Α’ Ιωάν. 5, 16-17).
Και γι᾿ αυτό οι βαφτισμένοι, όταν δεν πέφτουν σε θανάσιμα αμαρτήματα, στα αμαρτήματα που χωρίζουν τον άνθρωπο από το Χριστό και του επιφέρουν (πνευματικό) θάνατο, δεν υπάρχει γι᾿ αυτούς εμπόδιο να κοινωνούν. Γιατί εξακολουθούν να είναι ζωντανά μέλη της Εκκλησίας, ενωμένα με την Κεφαλή της, τον Χριστό.
* * *
Στη διακήρυξη του ιερέα: «Τα άγια τοις αγίοις», οι πιστοί αποκρίνονται:
-«Εις άγιος, εις Κύριος Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός». Δηλαδή· κανένας δεν έχει αγιότητα από τον εαυτό του. Δεν είναι έργο ανθρώπινης αρετής η αγιότητα! Όλοι από Εκείνον την παίρνουμε. Και όπως αν βάλεις πολλούς καθρέπτες κάτω από τον ήλιο, όλοι θα αστράπτουν και θα νομίζεις ότι βλέπεις πολλούς ηλίους, όμως ένας είναι ο ήλιος· έτσι και ο Χριστός, όσους και αν αγιάζει, Αυτός θα είναι πάντοτε ο ένας και μοναδικός άγιος.
Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας
(Από το βιβλίο του: Ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας, κεφ.36).
