Πριν εμφανιστούν τα πλαστικά και τα πολύχρωμα μανταλάκια που ξέρουμε σήμερα, οι παλιότερες γενιές χρησιμοποιούσαν απλά, χειροποίητα αντικείμενα για να στερεώνουν τα ρούχα στα σχοινιά.
Στη φωτογραφία βλέπουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από ξύλινα μανταλάκια.
Πρόκειται για ξύλινα τεμάχια σφηνοειδούς σχήματος, που συγκρατούνταν με έναν μεταλλικό δακτύλιο στο επάνω μέρος. Το ξύλο ήταν σχισμένο στη μέση, ώστε να μπορεί να «αγκαλιάσει» το ύφασμα και να το κρατήσει πάνω στο σχοινί.
Σε αντίθεση με τα σημερινά ελατήρια που έχουν τα μανταλάκια, τότε η πίεση στηριζόταν αποκλειστικά στη φυσική σκληρότητα του ξύλου και στο σφιχτό δέσιμο του μεταλλικού κρίκου.
Η καθημερινή τους χρήση
- Χρησιμοποιούνταν σε κάθε σπίτι, ειδικά σε αγροτικές περιοχές.
- Οι γυναίκες της εποχής τα έφτιαχναν συχνά μόνες τους, κόβοντας κομμάτια από σκληρό ξύλο (π.χ. δρυς ή οξιά) και βάζοντας χειροποίητο σιδερένιο δαχτυλίδι.
- Ήταν ανθεκτικά, δεν σπάζανε εύκολα και μπορούσαν να κρατήσουν ακόμα και βαριά υφάσματα, όπως σεντόνια ή κιλίμια.
Η νοσταλγία του παρελθόντος
Σήμερα, τέτοια μανταλάκια σπάνια συναντώνται – ίσως μόνο σε παλιά σπίτια, αποθήκες ή λαογραφικά μουσεία. Ωστόσο, για πολλούς ανθρώπους, ξυπνούν έντονες αναμνήσεις από τις γιαγιάδες τους που άπλωναν ρούχα στην αυλή, με τον ήλιο να στεγνώνει φυσικά τα υφάσματα.
Από την παράδοση στη συλλεκτική αξία
Τα ξύλινα μανταλάκια πλέον θεωρούνται λαογραφικά αντικείμενα, με συλλεκτική αξία για όσους αγαπούν τα παλιά αντικείμενα της καθημερινής ζωής. Δεν είναι μόνο εργαλεία του νοικοκυριού, αλλά και μικρά κομμάτια ιστορίας που θυμίζουν πώς η απλότητα και η επινοητικότητα κάλυπταν τις ανάγκες πριν την εποχή της βιομηχανικής παραγωγής.
