Ο «Ταξιάρχης» είναι προστάτης και πολιούχος του Μανταμάδου αλλά θεωρείται και προστάτης ολόκληρου του νησιού.
Μέχρι σήμερα η εικόνα του προκαλεί δέος με το αυστηρό ύφος του Αρχαγγέλου, τα μεγάλα μάτια και το μαύρο χρώμα, τη φοβερή ρομφαία και τα επιχρυσωμένα φτερά. Η εικόνα στο εσωτερικό του ναού είναι μία από τις ελάχιστες ανάγλυφες εικόνες σε ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο.
Σύμφωνα με τον θρύλο, η μονή δέχθηκε την επιδρομή Σαρακηνών πειρατών, οι οποίοι κατέσφαξαν τους μοναχούς με εξαίρεση έναν νέο δόκιμο καλόγερο, ο οποίος πρόλαβε να κρυφτεί στην οροφή της εκκλησιάς. Από εκεί είδε μετά το μακελειό τη μορφή του Αρχαγγέλου να φτερουγίζει πάνω από τα πτώματα των μοναχών. Παίρνοντας χώμα, που είχε ποτιστεί με το αίμα τους, και κερί έφτιαξε τη μορφή του «Ταξιάρχη», όπως πρόλαβε να την αντικρίσει.
Σήμερα βλέπουμε μόνο το κεφάλι και όχι ολόκληρο το σώμα, όπως το είχε φτιάξει ο μοναχός. Οι πιστοί εναποθέτουν μέχρι σήμερα ως τάματα σιδερένια παπούτσια, επειδή η παράδοση θέλει τον Αρχάγγελο να τα φορά τις νύχτες.
Η εκκλησία γιορτάζει την Κυριακή των Μυροφόρων, δύο εβδομάδες μετά την Ανάσταση, με μεγάλο θρησκευτικό και εμπορικό πανηγύρι συνοδευόμενο με ταυροθυσία και κατόπιν παρασκευή του παραδοσιακού φαγητού «κισκέκ», που διανέμεται εθιμοτυπικά στους προσκυνητές. Οι τελευταίοι εξακολουθούν σε μεγάλο ποσοστό να έρχονται στον Άγιο με τα πόδια την παραμονή της γιορτής από χιλιόμετρα μακριά αλλά και καβαλάρηδες με τα άλογά τους στολισμένα για να τιμήσουν τον Ταξιάρχη.
Το μοναστήρι βρίσκεται βόρεια του Μανταμάδου στον δρόμο που οδηγεί προς τη Σκαμνιά.
