Σήμερα, Σάββατο (27/3) είναι το Σάββατο του Λαζάρου, με την αντίστροφη μέτρηση για το Πάσχα να έχει ξεκινήσει.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία γιορτάζει την ανάμνηση του θαύματος της Ανάστασης του Λαζάρου και μια σειρά από έθιμα τίθενται σε εφαρμογή! Από τα κάλαντα των παιδιών που δέχονται για φιλοδώρημα αβγά, μέχρι τα αγαπημένα «λαζαράκια», το Σάββατο του Λαζάρου σηματοδοτεί την έναρξη του Πάσχα.
Ξεκινώντας από τα βασικά πάμε να θυμηθούμε ποιός είναι ο Λάζαρος από την Καινή Διαθήκη και στη συνέχεια θα προχωρήσουμε στα έθιμα που καθιστούν αυτήν την ημέρα μοναδική.
Ποιος ήταν ο Λάζαρος της Καινής Διαθήκης
Ο Λάζαρος είναι πρόσωπο της Καινής Διαθήκης, φίλος και μαθητής του Χριστού, ο οποίος «ηγέρθη εκ νεκρών» προαναγγέλλοντας την Ανάσταση του Κυρίου. Το όνομα «Λάζαρος» είναι εξελληνισμένος τύπος του εβραϊκού Ελεάζαρ.
Ο Λάζαρος, ο επονομαζόμενος Δίκαιος και Τετραήμερος, ήταν αδελφός της Μάρθας και της Μαρίας (η γυναίκα που άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού λίγες ημέρες πριν από τη σταύρωση και στη συνέχεια τα σπόγγισε με τα μαλλιά της), με τις οποίες ζούσε στη Βηθανία, κοντά στα Ιεροσόλυμα.
Στο σπίτι τους είχε φιλοξενηθεί επανειλημμένα ο Χριστός, όταν περνούσε από την περιοχή, με κατεύθυνση προς την Ιερουσαλήμ.
Κατά την Καινή Διαθήκη (Ιωάννου ια’ 1-44), μια μέρα ο Λάζαρος αρρώστησε βαριά και πέθανε.
Οι αδελφές του ειδοποίησαν τον Ιησού ότι ο φίλος του ασθενεί βαρέως, αλλά εκείνος καθυστέρησε να έλθει. Στους μαθητές του είπε ότι ο φίλος του κοιμήθηκε και ότι θα μεταβεί στη Βηθανία για να τον ξυπνήσει.
Όταν έφθασε στη Βηθανία με τους μαθητές του, η Μαρία του παραπονέθηκε ότι αν ερχόταν εγκαίρως δεν θα πέθαινε ο αδελφός της.
Τότε, ο Ιησούς δάκρυσε και με φωνή μεγάλη προ του τάφου εκραύγασε: «Λάζαρε δεύρο έξω!» και ανάστησε τον Λάζαρο τέσσερις ημέρες μετά τον θάνατό του, προκαλώντας τον θαυμασμό των παρισταμένων και το θανάσιμο μίσος των εχθρών του Φαρισαίων (Ιωάννου ια’ 45-57).
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Λάζαρος ήταν τότε 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια. Έγινε επίσκοπος Κιτίου στην Κύπρο και πέθανε σε ηλικία 60 ετών.
Τον Οκτώβριο του 890 ο βυζαντινός αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ ο Σοφός βρήκε στην Κύπρο το λείψανο του Λαζάρου και το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη.
Το τοποθέτησε σε αργυρή θήκη στον ομώνυμο ναό που κτίσθηκε στη βασιλεύουσα. Η ανακομιδή των λειψάνων του εορτάζεται στις 17 Οκτωβρίου.
Ο τάφος του Λαζάρου έχει υποδειχθεί μέσα σε βράχο (διαστάσεων 3×3μ.) στο Όρος των Ελαιών στην Ιερουσαλήμ.
Η συνταγή για τα λαζαράκια
Κατά τη διάρκεια του Σαββάτου του Λαζάρου, οι νοικοκυρές σε πολλές περιοχές της Ελλάδας ζυμώνουν ειδικά ψωμάκια, στα οποία δίνουν το σχήμα ανθρώπου που είναι σαβανωμένος, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στην βυζαντινή εικονογραφία.
Τα ψωμάκια αυτά λέγονται λαζάροι, λαζαρούδια, λαζαράκια, λαζόνια, λαζαρέλια κτλ.
Για να τα φτιάξετε θα χρειαστείτε:
Υλικά
Για τη ζύμη
- 200 ml νερό
- 80 γρ. ζάχαρη, κρυσταλλική
- 4 γρ. μαγιά, ξερή
- 400 γρ. αλεύρι γ.ο.χ.
- 30 ml ηλιέλαιο
- 1 πρέζα γαρύφαλλο, τριμμένο
- ½ κ.γ. κανέλα, τριμμένη
Για τη γέμιση
- 100 γρ. καρύδια, θρυμματισμένα
- 50 γρ. σταφίδες, ξανθές
- Στικ γαρύφαλλου, για τα μάτια
Εκτέλεση
Για τη ζύμη, στον κάδο του μίξερ, ρίχνουμε το νερό, τη ζάχαρη και τη μαγιά. Ανακατεύουμε με ένα σύρμα χειρός και αφήνουμε το μείγμα για 5 λεπτά, για να ενεργοποιηθεί η μαγιά. Έπειτα, προσθέτουμε το αλεύρι, το ηλιέλαιο, την κανέλα, το γαρύφαλλο και ζυμώνουμε με το γάντζο, σε δυνατή ταχύτητα, μέχρι να δημιουργήσουμε ένα λείο ζυμάρι.
Το αφήνουμε να φουσκώσει για 1 ώρα.
Για τη γέμιση, σε ένα μπολ, αδειάζουμε τα καρύδια και τις σταφίδες, ανακατεύουμε με ένα κουτάλι και αφήνουμε στην άκρη.
Και τέλος για τη σύνθεση, Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180°C, στον αέρα.ν Μόλις φουσκώσει η ζύμη, κόβουμε σε κομμάτια των 50 γρ και τα σχηματίζουμε σε μπαλάκια. Από το κάθε μπαλάκι χωρίζουμε τα 40 γρ. για το σώμα και τα 10 γρ. για τα χεράκια. Σε αλευρωμένη επιφάνεια, ανοίγουμε τα 40 γρ. σε οβάλ σχήμα διαμέτρου 15 εκ., με ένα πλάστη. Απλώνουμε 2 κ.γ. από τη γέμιση στην επιφάνεια της ζύμης και κλείνουμε καλά.
Με την υπόλοιπη ζύμη (τα 10 γρ.) φτιάχνουμε 2 χεράκια τα οποία περνάμε χιαστί από την πίσω μεριά για να καταλήξουν σε σχήμα Χ μπροστά.
Τοποθετούμε από 2 γαρύφαλλα για τα μάτια και μεταφέρουμε το λαζαράκι σε ένα ταψί στρωμένο με λαδόκολλα. Επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία για την υπόλοιπη ζύμη και γέμιση.Ψήνουμε για 30 λεπτά, μέχρι να χρυσαφίσουν.
Μόλις είναι έτοιμα, αφαιρούμε από τον φούρνο, τα αφήνουμε λίγο να κρυώσουν και σερβίρουμε.
Τα έθιμα της ημέρας σε όλη την Ελλάδα – Οι Λαζαρίνες της Κοζάνης και τα κάλαντα
Ανήμερα της εορτής του Λαζάρου, στην πόλη της Κέρκυρας, από τον ναό του Αγίου Νικολάου των Γερόντων και Αγίου Λαζάρου, που πανηγυρίζει, ξεκινούν χορωδιακά σύνολα και με συνοδεία φιλαρμονικών, ψάλλουν τα Κάλαντα του Λαζάρου, σε διάφορα σημεία του ιστορικού κέντρου της πόλης.
Στο τέλος, όλες οι χορωδίες συναντώνται στο Παλαιό Δημαρχείο και όλες μαζί ψάλλουν τα κάλαντα της ημέρας.
Στην Ρόδο το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν τον «Λάζαρο».
Στα παλιά τα χρόνια, αυτήν την ημέρα, κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί πίστευαν, πως ό, τι έπιαναν θα μαραινόταν.
Επιτρεπόταν μόνο η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών.
